PERSPEKTYWY W POSZUKIWANIU GODNEJ PRACY W ZMIENIAJĄCYCH SIĘ CZASACH
CORAZ TRUDNIEJ O GODZIWĄ PRACĘ DLA MŁODYCH LUDZI
Ostatni Światowy Raport o Młodych Ludziach analizuje proces przejścia młodych osób ze szkół i instytucji szkoleniowych na rynek pracy. Jest to krytyczny moment w życiu każdego człowieka. Obecny scenariusz zatrudnienia młodych osób, który na skutek światowego kryzysu gospodarczego uległ pogorszeniu, stanowi pilne wyzwanie, a jego długoterminowe skutki będą odczuwane zarówno przez młodych ludzi jak i społeczeństwo. To młode osoby są najbardziej zainteresowane poszukiwaniem przyzwoitej i produktywnej pracy. Niestety, nazbyt często nikt nie słucha, co mają do powiedzenia na temat swoich doświadczeń, zarówno pozytywnych jak i negatywnych, a decydenci nie znają ich opinii. Dlatego też Światowy Raport o Młodych Ludziach analizuje problemy związane ze znalezieniem zatrudnienia przez młodych ludzi przede wszystkim w oparciu o wypowiedzi młodych ludzi z całego świata. Młodzi ludzie posiadają mniej doświadczenia i umiejętności niż osoby starsze wiekiem, co sprawia, że znalezienie pracy staje się dużo trudniejsze. Najwyższy roczny wzrost światowego wskaźnika bezrobocia wśród młodych ludzi, który już od dawna przewyższa wskaźniki wśród innych grup wiekowych, nastąpił w 2009 roku; w szczytowym momencie odnotowano 75,8 milionów bezrobotnych młodych osób. Kiedy załamuje się gospodarka, młodzi ludzie należą do tej grupy, która w pierwszej kolejności jest zwalniana, a jako ostatnia zostaje zatrudniona. W 2010 r. światowy wskaźnik bezrobocia wśród młodych ludzi wyniósł 12,6 procent, podczas gdy światowy wskaźnik bezrobocia wśród starszych grup wiekowych wyniósł 4,8 procent, co pokazuje dramatyczną sytuację młodych osób. Nawet po znalezieniu zatrudnienia, młodzi pracownicy są zagrożeni brakiem stabilności pracy i bezrobociem, pozbawiani szansy na rozwój umiejętności i otrzymania awansu. Niestabilność zatrudnienia ma ujemny wpływ na ich przyszłość i perspektywy uzyskiwania dochodów. Proporcja liczby młodych ludzi znajdujących się w grupie osób pracujących, ale jednocześnie biednych jest znacznie wyższa niż innych grup wiekowych. Dane dotyczące pracujących biednych, z których wielu pracuje w szarej strefie, są niepełne. Wynika z nich, że młode osoby stanowią 23,5 procent grupy pracujących biednych, w porównaniu z 18,6 procent grupy ludzi pracujących i nie będących biednymi. Nie ulega wątpliwości, że protesty społeczne określane jako Arabska Wiosna zostały wywołane między innymi przez niepokojąco wysoki poziom bezrobocia wśród młodzieży na Bliskim Wschodzie i w Afryce Północnej. Na Bliskim Wschodzie wskaźnik bezrobocia wśród młodzieży w 2010 r. wyniósł 25,5 procent oraz 23,8 procent w Afryce Północnej. Wskaźnik bezrobocia wśród młodych kobiet z tych regionów był szczególnie zaskakujący i wyniósł 39,4 procent na Bliskim Wschodzie oraz 34,1 procent w Północnej Afryce. Pomimo że coraz więcej kobiet zdobywa wykształcenie, ich zatrudnienie wygląda znacznie gorzej niż w przypadku młodych mężczyzn. Światowe dane z 2010 r. pokazują, że udział młodych mężczyzn w rynku pracy wyniósł 56.3 procent, a młodych kobiet 40.8 procent. Tam gdzie młode kobiety uczestniczą w rynku pracy, doświadczają większych trudności w dostępie do pracy, a to oznacza, że są one bardziej zagrożone bezrobociem niż młodzi mężczyźni. Gdy zdobędą pracę, istnieje duże prawdopodobieństwo, że będą one wykonywać zawody tradycyjnie uważane za kobiece lub otrzymają niestabilną i gorzej opłacaną pracę w niepełnym wymiarze godzin. TRENDY I OPINIE MŁODYCH LUDZI
Dyskusja o zatrudnieniu młodych ludzi, która toczyła się w Internecie, ujawniła, że wielu młodych uczestników ma podobne problemy w znalezieniu pracy. Młodzi ludzie poddawali w wątpliwość jakość zdobywanego wykształcenia: czy jest ono adekwatne do potrzeb rynku pracy, czy ich wiedza i umiejętności będą przydatne w dalszej perspektywie czasu, jak dalece władze dostrzegają potrzebę inwestowania w potencjał młodzieży. Są głęboko sfrustrowani wysokimi wskaźnikami bezrobocia. Zwłaszcza młode kobiety napotykają przeszkody na drodze do zdobycia zatrudnienia, takie jak segregacja zawodowa i dyskryminacja płacowa. Gdy uda im się zdobyć pracę, często jest ona niskopłatna. Młodzi są zatrudniani na złych warunkach, co oznacza długie godziny pracy, niestabilność oraz brak świadczeń socjalnych, w tym zdrowotnych. Taka sytuacja nie pozwala im się usamodzielnić i utrzymać rodzinę. Co więcej, chociaż niektóre osoby odniosły się pozytywnie do możliwości znalezienia pracy dzięki migracji, wiele innych było głęboko zaniepokojonych tym, że aby zdobyć choćby słabą pracę, muszą opuścić swoje domy i rodziny. Uczestnicy dyskusji mieli poczucie beznadziejności, gdyż w ich odczuciu władze państwowe nie traktują priorytetowo ich problemów, a instytucje państwowe są pozbawione kompetencji, by na nie odpowiedzieć. Młodzi ludzie mają wrażenie, że są pozostawieni sami sobie. “Wyższe wykształcenie nie przygotowało mnie do pracy”
W opinii młodych ludzi wiele szkół wyższych i instytucji akademickich są nieodpowiednio przystosowane do aktualnych dynamicznych potrzeb rynku pracy. Programy formalnego nauczania są nadmiernie teoretyczne, co sprawia, że studenci czują się pozbawieni praktycznych umiejętności oraz źle przygotowani do wejścia na rynek pracy. W rezultacie wiele osób podejmuje decyzję o nie podejmowaniu pracy i kontynuacji studiów lub przyjmuje słabą pracę. Potrzebna jest lepsza wymiana informacji pomiędzy szkołami wyższymi a pracodawcami. Ponadto, młodzi ludzie wskazali na różnicę w jakości kształcenia w szkołach prywatnych i państwowych, co sprawia, że absolwenci prywatnych szkół są bardziej konkurencyjni na rynku pracy. Młodzi wyrażali pozytywne opinie na temat edukacji nieformalnej, która według nich może uzupełniać wykształcenie formalne ważnymi i konkretnymi umiejętnościami, jak również stanowić ważne źródło wiedzy dla młodzieży pozbawionej dostępu do formalnej edukacji. Ponadto, uczestnicy docenili kształcenie zawodowe jako środek przygotowujący do pracy, lecz jednocześnie zauważyli, że mają do takich szkół ograniczony dostęp i wyrazili wątpliwość czy faktycznie pozwoli im znaleźć przyzwoitą pracę. Jednocześnie, młodzi ludzie uznali, że praktyki zawodowe i wolontariat uczą umiejętności życiowych i zwiększają szanse na zatrudnienie, również w przedsiębiorstwach. “Panuje nadmierna obsesja posiadania kwalifikacji i zaświadczeń”
Szukając pracy, młodzi ludzie znajdują i korzystają z szeregu narzędzi. Najcenniejszymi źródłami informacji o zatrudnieniu i poradnictwa są formalny i nieformalny biznes, jak i sieć społeczna. Z internetowej dyskusji jasno wynika, że młodzież woli być aktywna niż siedzieć w domu; znoszą zatrudnienie poniżej swoich kwalifikacji w przekonaniu, że ich wytrwałość, doświadczenie i entuzjazm zostaną w przyszłości wynagrodzone. Uczestnicy dyskusji widzą szanse na nowe miejsca pracy w takich dziedzinach jak technologie informacyjne i komunikacyjne (ICT), networking społeczny oraz zrównoważony rozwój środowiska („zielone miejsca pracy”). Wiele osób podzielało opinię, że motywacja, zaangażowanie, cierpliwość oraz pozytywne nastawienie są kluczowe w skutecznym poszukiwaniu pracy.
“Moja praca nie jest stabilna”
Uczestnicy dyskusji mówili też o problemach związanych z niestabilnością pracy, takich jak: nadmierne zawieranie umów na czas określony, niskie płace przy rosnących kosztach utrzymania, trudności w zdobyciu odpowiedniego i praktycznego doświadczenia zawodowego (przy czym niektórzy młodzi ludzie przekonywali do stworzenia takiej możliwości w ramach pobierania nauki w szkołach), małe szanse na awans zawodowy, długi (w tym trudności w spłacie pożyczek dla studentów) oraz troska o dobrobyt rodziny. Wyrazili opinię, że zakładanie małych i średnich przedsiębiorstw jest jedną z istotnych i skutecznych metod zwalczania wysokiego bezrobocia i słabych warunków zatrudnienia. Równocześnie zauważyli, że często trudno jest zdobyć zarówno praktyczne informacje i uzyskać poradę w zakresie inicjatyw przedsiębiorczych, jak i środki finansowe na działalność. “Chcemy mieć szansę na pracę, chcemy się wykazać”
Godziwa praca nie tylko ma wpływ na sukces zawodowy młodych ludzi, lecz wywołuje także efekt mnożnikowy rzutujący na dobrobyt rodziny, zdrową gospodarkę i całe społeczeństwa. Społeczeństwa nie mogą oczekiwać, że młodzi ludzie będą uczyć się pilnie i ciężko pracować wierząc, że to sprawdzony sposób na znalezienie dobrej pracy i osiągnięcia sukcesu. Jest coraz więcej dowodów na to, że obecnie ten scenariusz niekoniecznie się sprawdza. Z powodu kryzysu gospodarczego coraz więcej państw wdraża programy oszczędnościowe ograniczające publiczne wydatki, m.in. również w sektorach społecznych, takich jak zatrudnienie i edukacja. Jednakże są dowody na to, że programy oszczędnościowe mogą prowadzić do większego bezrobocia. Młodzi ludzie potrzebują inwestycji finansowych i społecznych, które pozwolą im uruchomić swój potencjał, wkroczyć w dorosłość i zostać aktywnymi i zaangażowanymi obywatelami. Wielu młodych ludzi wyrażało brak wiary w swoją przyszłość, jednak trzeba mieć nadzieję, że będzie lepiej.
PERSPEKTYWY W POSZUKIWANIU GODNEJ PRACY
W ZMIENIAJĄCYCH SIĘ CZASACH
Kluczowe fakty i wybrane wypowiedzi młodych ludzi na całym świecie zawarte w Raporcie
ZATRUDNIENIE MŁODYCH LUDZI: WSKAŹNIKI I SKUTKI
- Roczny wskaźnik globalnego bezrobocia wśród młodych ludzi, który już od dawna przewyższa wskaźniki dla innych grup wiekowych, był najwyższy w 2009 roku; w szczytowym momencie odnotowano 75,8 milionów bezrobotnych młodych osób.
- W 2010 roku wskaźnik globalnego bezrobocia wśród młodych ludzi wyniósł 12,6 procent, wyprzedzając dramatycznie wskaźnik globalnego bezrobocia dla starszych grup wiekowych, który wyniósł 4,8 procent.
- Obecnie około 152 milionów młodych pracowników żyje w gospodarstwach domowych poniżej granicy ubóstwa (1,25 USD dziennie), co stanowi 24 procent grupy pracujących biednych.
Młodzi ludzie, którym udaje się znaleźć pracę muszą zaakceptować “skrajnie niską płacę. Niektórzy pracodawcy wykorzystują sytuację i wyzyskują młodych ludzi.” (Parth, lat 24, Indie) “Rewolucja w Egipcie, na czele której stoją sfrustrowani, lecz pełni nadziei młodzi ludzie, została wywołana długoletnią niemożnością rozwiązania problemów bezrobocia, korupcji oraz łamania praw człowieka. Buntujemy się mając nadzieję, że gdy będziemy mieli system dobrego sprawowania rządów, Egipt przyciągnie więcej inwestycji, co da więcej miejsc pracy… Istnieje silne powiązanie pomiędzy bezpieczeństwem i wzmocnieniem życia gospodarczo- społecznego; młode pokolenie rozumie tę zależność i potrzebę walki, by to osiągnąć.” (Emad, lat 28, Egipt)
- Są dowody na to, że na skutek sytuacji zatrudnieniowej, młodzi ludzie odkładają zawieranie małżeństw i decyzję o posiadaniu dzieci, planują wielkość rodziny i przejmują zwiększone obowiązki opiekuńcze. Wiele młodych ludzi wprowadza się z powrotem do domu rodzinnego lub mieszkają razem, by oszczędzić na kosztach.
BEZROBOCIE A PŁEĆ
- W 2010 roku wskaźnik bezrobocia wśród młodych ludzi wyniósł 25,5 procent na Bliskim Wschodzie oraz 23,8 procent w Afryce Północnej. Wskaźnik bezrobocia wśród młodych kobiet zamieszkujących te regiony był szczególnie zaskakujący i wynosił 39,4 procent na Bliskim Wschodzie oraz 34,1 procent w Północnej Afryce.
- W 2010 r. udział młodych mężczyzn w ogólnoświatowym rynku pracy wyniósł 56,3 procent, a młodych kobiet zaledwie 40,8 procent. Wskaźnik globalnego bezrobocia wśród młodych kobiet wyniósł 12,9 procent, a wśród młodych mężczyzn 12,5 procent. W krajach rozwiniętych, Unii Europejskiej i Azji Wschodniej, młodzi mężczyźni doświadczyli trochę większego bezrobocia niż młode kobiety.
BEZROBOCIE W REGIONACH
- 87 procent młodych ludzi na całym świecie zamieszkuje kraje rozwijające się. Często są oni zatrudniani poniżej swoich kwalifikacji, pracują w gospodarce nieformalnej, na złych warunkach. Młode osoby, które żyją w ubóstwie, nie mogą pozwolić sobie na pozostanie bez pracy.
- W krajach rozwijających się występuje tendencja do większego bezrobocia wśród bardziej wykształconych młodych ludzi, co prowadzi do problemu bezrobocia wykształconych.
MIGRACJA ZAROBKOWA
- Coraz częściej młodzi ludzie przenoszą się do miast lub migrują do krajów, w których istnieje możliwość znalezienia zatrudnienia, a to oznacza rozstanie z rodziną i wspierającym nas zapleczem społecznym.
PATRZĄC W PRZYSZŁOŚĆ
“Ogólnie rzecz biorąc, młodzi ludzie są bardziej świadomi globalnych kwestii, takich jak zmiany klimatyczne czy sprawiedliwość społeczna. Wydaje mi się, że promowanie zielonych ekonomii wśród młodych jest zwycięskim rozwiązaniem.” (Michael, lat 23, Włochy, World Esperanto Youth Organization) “Zamiast szkolić młodych ludzi, jak znaleźć pracę, powinni uczyć studentów, jak tworzyć miejsca pracy.” (Bwenje, Uganda) “Najważniejsze jest, by nie poddawać się i codziennie uczyć się nowych rzeczy.” (Yanira, lat 29, Meksyk)
“Chcemy aktywnie uczestniczyć w zmianach. Chcemy mieć szansę na pracę, chcemy się wykazać.” (Navjot K.)
http://unworldyouthreport.org/