Wstecz

Deklaracja z Durbanu oraz Program Działania (2001r.)

Deklaracja z Durbanu oraz Program Działania zostały przyjęte na zakończenie Światowej Konferencji Przeciw Rasizmowi, Dyskryminacji Rasowej, Ksenofobii i Pochodnym Formom Nietolerancji w Durbanie (Republika Południowej Afryki) we wrześniu 2001 roku.

Deklaracja z Durbanu

Deklaracja potwierdza zasady równości i niedyskryminacji jako główne prawa człowieka, jednocześnie podkreśla, że ofiary dyskryminacji posiadają prawa, państwa natomiast powinny wypełniać swe zobowiązania wobec obywateli.

Główna odpowiedzialność za walkę z rasizmem spada na państwa, niemniej jednak Deklaracja wzywa do współpracy w tym zakresie również organizacje międzynarodowe i pozarządowe, partie polityczne, krajowe instytucje praw człowieka, sektor prywatny, media oraz społeczeństwa obywatelskie.

Deklaracja wzywa wszystkie państwa do ratyfikacji oraz skutecznego wdrażania postanowień Międzynarodowej Konwencji na temat Eliminacji Wszelkich Form Rasowej Dyskryminacji.

Deklaracja zawiera odniesienia do wcześniejszych inicjatyw podejmowanych przez Narody Zjednoczone (Wiedeńska Światowa Konferencja Praw Człowieka, Światowe Konferencje na temat Zwalczania Rasizmu i Dyskryminacji Rasowej) oraz dokumentów odnośnie kwestii rasizmu takich jak: rezolucja 1997/74 Komisji Praw Człowieka z dnia 18 kwietnia 1997 r. czy rezolucja 52/111 Zgromadzenia Ogólnego Narodów Zjednoczonych z dnia 12 grudnia z 1997 roku. Sygnatariusze Deklaracji stwierdzają, iż pomimo wielu wysiłków główne cele trzech dekad działań służących zwalczaniu rasizmu i rasowej dyskryminacji oraz wspierania osób walczących o równość rasową nie zostały osiągnięte. Ludzie na całym świecie wciąż są ofiarami rasizmu, dyskryminacji rasowej, ksenofobii i pochodnych form nietolerancji.

Deklaracja:

• Oświadcza, iż dla celów Deklaracji oraz Programu Działania określa się, że ofiarami rasizmu, dyskryminacji rasowej, ksenofobii oraz pochodnych form nietolerancji są osoby w negatywny sposób doświadczone, będące podmiotem bądź celem prześladowań;
• Uznaje iż rasizm, dyskryminacja rasowa, ksenofobia oraz pochodne formy nietolerancji powstają na podłożu rasowym, koloru skóry, narodowego bądź etnicznego pochodzenia oraz że ofiary mogą cierpieć z powodu dyskryminacji na tle płciowym, językowym, religijnym, politycznym etc.;
• Przyznaje kluczową rolę kobietom w rozwoju programów do walki z rasizmem i nietolerancją o podłożu płciowym;
• Zapewnia, iż na początku obecnego milenium globalna walka z rasizmem, dyskryminacją rasową, ksenofobią oraz pochodnymi formami nietolerancji jest sprawą priorytetową dla społeczności międzynarodowej oraz że Konferencja stwarza niepowtarzalną okazję do rozpoznania i omówienia wszelkich aspektów tego nękającego ludzkość zła, aby w skuteczny sposób je zwalczyć;
• Wyraża solidarność z Afrykanami w ich zmaganiach z rasizmem, rasową dyskryminacją, ksenofobią oraz pochodnymi formami nietolerancji, a także wyraża uznanie dla ich poświęceń i wysiłków, jakie włożyli w działania mające na celu wzrost świadomości na powyższe tematy;
• Zapewnia o konieczności przywiązywania wielkiej wagi do takich wartości jak solidarność, szacunek, tolerancja oraz wielokulturowość, które stanowią fundament ludzkiej moralności i są inspiracją do zmagania się z rasizmem oraz nieludzkimi tragediami na całym świecie, a zwłaszcza w Afryce;
• Podkreśla, iż wszyscy na świecie tworzymy rodzinę ludzką charakteryzującą się bogatą różnorodnością, a każdy człowiek wnosi wkład w rozwój kultury i cywilizacji, składających się na wspólne dziedzictwo ludzkości;
• Uznaje religię, duchowość i przekonania za istotne aspekty życia milionów ludzi, wpływające na ich egzystencję oraz sposób traktowania innych osób. Religia, duchowość i przekonania mogą mieć istotny wkład w promowanie wrodzonej godności oraz wartości człowieka, a także w likwidację rasizmu, dyskryminacji rasowej, ksenofobii oraz pochodnych form nietolerancji;
• Zwraca uwagę na fakt, iż przejawy rasizmu, dyskryminacji rasowej, ksenofobii oraz pochodnych form nietolerancji mogą być zaostrzane przez nierówną dystrybucję dóbr, marginalizację oraz wykluczenie społeczne.

Program Działania

Program działania koncentruje się na pięciu głównych obszarach zagadnień:

I. Źródła, przyczyny, formy oraz współczesne przejawy rasizmu, dyskryminacji rasowej, ksenofobii oraz pochodnych form nietolerancji.

Państwa ponaglane są, aby podjąć wysiłki w celu promowania redukcji ubóstwa na terenach zamieszkałych przez ofiary rasizmu, dyskryminacji rasowej, ksenofobii oraz nietolerancji. Państwa są również zachęcane do podjęcia niezbędnych działań, aby wyeliminować problem niewolnictwa.

II. Ofiary rasizmu, dyskryminacji rasowej, ksenofobii oraz pochodnych form nietolerancji.

Deklaracja z Durbanu oraz Program Działania postrzegają problem rasizmu z punktu widzenia jego ofiar, dlatego też wskazują na konieczność podejmowania odpowiednich działań w stosunku do takich grup jak:

• Afrykańczycy oraz osoby afrykańskiego pochodzenia,
• ludność tubylcza,
• migranci,
• uchodźcy,
• mniejszości narodowe i społeczne,
• Romowie.

III. Metody i środki prewencji, ochrona i edukacja w zakresie likwidacji rasizmu, dyskryminacji rasowej, ksenofobii oraz pochodnych form nietolerancji na szczeblu krajowym, regionalnym i międzynarodowym.

Na poziomie krajowym Program Działania podkreśla konieczność:

• ratyfikowania oraz skutecznego wdrażania międzynarodowych i regionalnych instrumentów prawnych dotyczących praw człowieka oraz zapobiegania dyskryminacji;
• ścigania sprawców rasistowskich działań;
• ustanawiania, a także wzmacniania już istniejących niezależnych instytucji ochrony praw człowieka w kraju;

• zbierania danych oraz prowadzenia badań dotyczących ilości ofiar rasizmu;
• prowadzenia działań, takich jak "polityka równych szans", aby zapobiegać dyskryminacji w dostępie do usług socjalnych, zatrudnienia, edukacji, służby zdrowia itd.;
• zatrudnienia;
• zdrowia i środowiska;
• równego dostępu do procesów podejmowania decyzji w sprawach politycznych, gospodarczych, społecznych i kulturowych;
• prowadzenia działań przez polityków oraz partie polityczne w kwestii zwalczania rasizmu;

• umożliwiania dostępu do edukacji bez dyskryminacji;
• wprowadzania nauczania o prawach człowieka, także dla dzieci, młodzieży, urzędników państwowych i ekspertów,
• stosowania technologii informacyjnych i komunikacyjnych.

Na poziomie międzynarodowym Program Działania wzywa:

1. wszystkich aktorów sceny międzynarodowej do tworzenia porządku międzynarodowego w oparciu o prawo, równość, sprawiedliwość, poszanowanie godności ludzkiej, a także wzajemnego zrozumienia i szacunku dla różnorodności kulturowej;
2. państwa do uznania potrzeby przeciwdziałania przejawom antysemityzmu, antyislamizmu, antyarabizmu oraz islamofobii na świecie;
3. rządy do wspierania procesu pokojowego na Bliskim Wschodzie. Wyraża również zaniepokojenie złą sytuacją Palestyńczyków znajdujących się pod okupacją oraz uznaje prawo ludności palestyńskiej do samostanowienia. Program Działania podkreśla jednocześnie prawo do bezpieczeństwa wszystkich państw w regionie, włączając Izrael.

IV. Zapewnienie skutecznych środków odwoływania się do sprawiedliwości sądowej, naprawy krzywd, zadośćuczynienia oraz innych środków na poziomach krajowym, regionalnym i międzynarodowym.

V. Strategie osiągnięcia całkowitej i skutecznej równości, włączając w to międzynarodową współpracę oraz ulepszanie międzynarodowych mechanizmów, także stosowanych przez ONZ w zwalczaniu przejawów rasizmu, dyskryminacji rasowej, ksenofobii oraz pochodnych form nietolerancji.

Strategie prowadzone są w oparciu o międzynarodowe podstawy prawne, uwzględniają szerszą współpracę regionalną i międzynarodową, aktywną rolę Biura Wysokiego Komisarza NZ ds. Praw Człowieka oraz szeroki udział różnych aktorów: społeczeństw obywatelskich, organizacji pozarządowych oraz młodzieży w walce z rasizmem, dyskryminacją rasową, ksenofobią oraz pochodnymi formami nietolerancji.

Wstecz