PRZESŁANIE PREZESA INCB
W 2003 roku Międzynarodowy Organ Kontroli Środków Odurzających (INCB) kontynuował badania nad wpływem narkotyków na społeczeństwo. Wynik tych prac zawarty jest w pierwszym rozdziale naszego Raportu za rok 2003, który omawia związek pomiędzy nadużywaniem środków odurzających, a przestępczością i przemocą na poziomie społeczności lokalnych. Na tym poziomie nadużywanie narkotyków wiąże się często z zachowaniami aspołecznymi, takimi jak wykroczenia, przestępczość i przemoc. Wywiera to negatywne skutki na jednostki, rodziny, społeczności lokalne i społeczeństwa, do których powinny być kierowane działania poszczególnych rządów i społeczności międzynarodowej.
Pośród czynników przyczyniających się do zależności pomiędzy nadużywaniem środków odurzających a przestępczością i przemocą można wyróżnić: rodzaj i ilość spożywanego narkotyku, osobę nadużywającą oraz środowisko, w którym narkotyk jest przyjmowany. Wyłonienie się odmiany kokainy zwanej crack związane jest ze wzrostem przestępczości i przemocy w wielu miastach świata. Podobnie nadużywanie innych rodzajów narkotyków przyczyniło się do nasilenia różnych typów przestępczości i przemocy. W wielu przypadkach osoba uzależniona dopuszcza się aktów przemocy w celu zdobycia środków na zakup narkotyków. Przemoc wiąże się często z nielegalnym handlem narkotykami.
Korzyści ekonomiczne wynikające z handlu narkotykami prowadzą do rywalizacji między gangami narkotykowymi, walczącymi ze sobą o udziały w nielegalnym rynku. Rywalizacja ta zazwyczaj kończy się użyciem przemocy, która godzi także w lokalne społeczności.
Przemoc, przestępczość i narkotyki mają dysproporcjonalny wpływ na różne jednostki i grupy społeczne. Ograniczają wolność kobiet, osób starszych i dzieci pochodzących z dysfunkcjonalnych środowisk, w których dominuje zarówno strach przed przestępczością, jak i sama przestępczość. Dzieci i kobiety nadużywające narkotyków są jeszcze bardziej zagrożone przemocą ze strony osób trzecich.
Choć w grupie przestępców dopuszczających się ciężkich występków i zbrodni osoby nadużywające narkotyki stanowią niewielki procent, są one odpowiedzialne za nieproporcjonalnie dużą liczbę poważnych wykroczeń.
Często postrzega się interwencje prawno - policyjne jako jedyną możliwą odpowiedź na przemoc i przestępstwa związane z nadużywaniem narkotyków. Istnieje jednak potrzeba wprowadzenia innych sposobów przeciwdziałania tym zjawiskom. Potrzebne jest podejście wieloaspektowe, obejmujące:
b) wprowadzenie skutecznych i wydajnych metod ochrony policyjnej osiedli i społeczności
w celu zapobieżenia nielegalnemu handlowi środkami odurzającymi,
c) oferowanie pomocy osobom uzależnionym, umożliwiając im podjęcie leczenia,
d) kierowanie osób uzależnionych poprzez system sądowy na terapię zamiast do placówek penitencjarnych,
e) angażowanie społeczności w zapobieganie nadużywaniu narkotyków,
f) stworzenie możliwości zdobycia pracy pozwalającej na utrzymanie się.
W roku 2003 obchodzono piątą rocznicę Specjalnej Sesji Zgromadzenia Ogólnego NZ na temat Światowego Problemu Narkotykowego. W kwietniu 2003 roku zwołano zebranie Komisji ds. Środków Odurzających na szczeblu ministerialnym w celu podsumowania postępów osiągniętych od 1998 roku. Wspólne oświadczenie, przyjęte na tym spotkaniu, potwierdza zaangażowanie społeczności międzynarodowej w walkę przeciwko nadużywaniu, nielegalnej produkcji i handlowi narkotykami. Komisja wezwała do wdrażania traktatów dotyczących kontroli handlu środkami odurzającymi oraz do przestrzegania przejrzystości i uczciwości międzynarodowych procedur kontroli obrotu środkami odurzającymi.
Podczas ceremonii, otwierającej obrady Komisji, na ręce Przewodniczącego Komisji oraz Dyrektora Wykonawczego Biura NZ ds. Narkotyków i Przestępczości (Office on Drugs and Crime) złożono 1,3 miliona podpisów obywateli z ponad 60 krajów, wyrażających poparcie dla traktatów. W ten sposób obywatele zasygnalizowali społeczności międzynarodowej, potrzebę aktywniejszych działań w zakresie zapobiegania nielegalnemu nadużywaniu narkotyków wszędzie tam, gdzie ma ono miejsce. W trakcie ceremonii była narkomanka opowiedziała o swoich doświadczeniach z przeszłości i o nadziejach na przyszłość, związanych z jej zerwaniem z nałogiem. Wezwała władze państw do podjęcia współpracy z organizacjami pozarządowymi i społeczeństwem obywatelskim w celu ochrony osób zagrożonych nałogiem narkotykowym. Podkreśliła konieczność ujednolicania narodowych systemów prawnych z układami międzynarodowymi dotyczącymi kontroli obrotu środkami odurzającymi. Było to wezwanie do działania dla wszystkich zaangażowanych w zapobieganie nielegalnemu wykorzystaniu środków odurzających. Nie możemy pozwolić na zignorowanie tego apelu o współdziałanie.
INCB wierzy, że trzeba podjąć większy wysiłek w celu ochrony osób uzależnionych i zagrożonych uzależnieniem, oraz by zapobiec nadużywaniu narkotyków. Ważną rolę do odegrania na tym polu mają rządy oraz organizacje pozarządowe. Połączmy siły w walce przeciwko nieszczęściu i bólowi związanymi z nadużyciem narkotyków.
Philip O. Emafo
Prezes INCB