Ocena sytuacji humanitarnej w Iraku
(na podstawie Apelu ONZ - Pomoc Humanitarna dla Iraku)

28.03.2003 r.

W ostatnich latach sytuacja cywilnej ludności w Iraku znacznie się pogorszyła. Stało się to ze względu na wojny Iraku z Iranem w latach 1980-88 oraz w Zatoce Perskiej w 1991 r. Na trudną sytuację ludności także wpłynęło 12 lat sankcji nałożonych przez ONZ.

Sytuacja humanitarna w Iraku jest znacznie gorsza niż na początku 1991 r. Ludność jest dużo bardziej wrażliwa na zagrożenia, a poziom dochodów utrzymuje się na wyjątkowo niskim poziomie. Doszło do załamania gospodarczego i zubożenia znacznej części społeczeństwa. Zaspokojenie podstawowych potrzeb większości ludności jest uzależnione od międzynarodowej pomocy.

Zależność od racji żywnościowych

Według Światowego Programu Żywnościowego (World Food Program) ludność Iraku na żywność przeznacza 80% swych dochodów. Około 16 mln osób, co stanowi 60% ludności, polega jedynie na miesięcznych dostawach "koszyków żywnościowych". System dystrybucji żywności w Iraku jest bardzo podatny na załamania, co może doprowadzić do kryzysu humanitarnego. Wybuch wojny, zamknięcie granic, brak paliwa i niestabilna sytuacja w kraju powodują trudności w zaopatrzeniu w żywność.

Praca w rolnictwie stanowi ważne źródło utrzymania dla ludności zamieszkałej w regionach wiejskich. Produkowane przez nią zboże zaspokaja około 30% potrzeb Irakijczyków. Przypuszcza się, że jeśli dojdzie do załamania lokalnej produkcji żywności, to skutki tego odczuje całe społeczeństwo Iraku.

Miesięczny "koszyk żywnościowy" dostępny w całym Iraku za pośrednictwem programu "Ropa za żywność: 200 g. herbaty, 250 g. grochu, 125 g. fasoli, 125 g. soczewicy, 1 kg oleju spożywczego, 2 kg cukru, 3 kg ryżu, 8 kg mąki, 125 g. mleka w proszku, 100 g. jodowanej soli, żywność dla dzieci (8 puszek i 800 g. innego produktu), 2 kostki mydła i 500 g. proszku do prania.

Zdrowie

Ludność Iraku jest obecnie narażona na działanie różnych czynników zagrażających zdrowiu. Stwierdzono przypadki zachorowań na biegunkę i zaburzenia układu oddechowego. Do grupy szczególnie wrażliwej należą dzieci, ludzie starsi, niepełnosprawni, a także pacjenci wymagający długiego leczenia. W najgorszym położeniu znajdują się osoby pozbawione dostępu do opieki medycznej.

System opieki zdrowotnej w Iraku pozostawał niemal całkowicie zależny od dostaw środków medycznych w ramach programu "Ropa za żywność", zarządzanego przez Światową Organizację Zdrowia (WHO) i Fundusz Narodów Zjednoczonych na rzecz Dzieci (UNICEF). Obecny konflikt może narazić ludność na traumatyczne przeżycia, obrażenia ciała, choroby oraz niedożywienie.

Dziecko szczepione przeciwko polio w klinice zdrowotnej w północnym Iraku

Woda i urządzenia sanitarne

Woda zdatna do picia stanowi poważny problem dla Iraku. Jej brak wiąże się z niewłaściwą gospodarką odpadami. Codziennie do rzek wpuszczanych jest około 500,000 ton ścieków.

Tylko 76% ludności w środkowej części i na południu Iraku ma dostęp do wody z kranu. Dane te wynoszą odpowiednio 92% dla ludności w miastach i 44% dla osób zamieszkujących tereny wiejskie. Przed obecnym konfliktem, gospodarstwom domowym na wsiach dostarczano średnio 20 litrów wody dziennie.

Narodowy system odprowadzania ścieków, z którego korzysta 5 mln osób, opiera się na stacjach pompowania. Jedynie kilka stacji posiada zapasowe prądnice. Jakakolwiek przerwa w dostawie prądu elektrycznego zakłóca dostawy wody pitnej dla dużej części ludności.

W północnej części Iraku kilka tysięcy ludzi korzysta z pomp i urządzeń do chlorowania

Osoby wysiedlone i uchodźcy

Już przed obecnym konfliktem około 1.1 mln ludności Iraku zaliczono do grupy osób wysiedlonych (internally displaced people - IDPs). Stanowi to największą liczbę osób wysiedlonych w krajach Bliskiego Wschodu. ONZ przewiduje, że liczba ta może wzrosnąć w wyniku przemieszczania się ludności, szczególnie z miast na tereny wiejskie. Zakłada się, że osoby wysiedlone mogą też szukać schronienia w krajach graniczących z Irakiem, tym samym powiększając liczbę uchodźców.

Powitanie grupy UNHCR w obozie w Jahrom (południowy Irak)