« omiń menu « strona główna UNIC « niepełnosprawność wersja do druku

Działalność ONZ

Obchody Międzynarodowego Roku Osób Niepełnosprawnych w Japonii

Obchody Międzynarodowego Roku Osób
Niepełnosprawnych w Japonii, 1981 r.

Organizacja Narodów Zjednoczonych od początku swego istnienia zajmuje się problemami osób niepełnosprawnych. Postulat ich ochrony i wspierania jest zawarty w najważniejszych aktach prawnych organizacji, m.in. Karcie Narodów Zjednoczonych, Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka i wielu innych.

ONZ już w latach 40-tych i 50-tych XX wieku podejmowała działania na rzecz wspierania osób niepełnosprawnych. Wspólnie z rządami państw członkowskich organizowane były seminaria, szkolenia czy warsztaty, na których specjaliści wymieniali się informacjami i doświadczeniami z zakresu pomocy niepełnosprawnym. W latach 60-tych ONZ zwróciła szczególną uwagę na kwestię równego uczestnictwa osób niepełnosprawnych w społeczeństwie. Lata 70-te przyniosły przyjęcie przez Zgromadzenie Ogólne dwóch istotnych deklaracji. W 1971 r. uchwalono Deklarację Praw Osób Opóźnionych Umysłowo (Declaration on the Rights of Mentally Retarded Persons), która zapewniała iż osoby niepełnosprawne intelektualnie mają te same prawa co inni ludzie, oraz przyznawała im specjalne prawa związane z ich potrzebami. W 1975 r. przyjęto natomiast Deklarację Praw Osób Niepełnosprawnych (Declaration on the Rights of Disabled Persons) potwierdzająca, że osoby niepełnosprawne mają takie same prawa obywatelskie i polityczne jak inni ludzie.

Zespół medyczny misji pokojowej

Zespół medyczny misji pokojowej w Liberii

Na mocy rezolucji uchwalonej w 1976 r. przez Zgromadzenie Ogólne, rok 1981 obchodzono jako Międzynarodowy Rok Osób Niepełnosprawnych. Opracowano plany działania na krajowych, regionalnych i  międzynarodowym szczeblu, podkreślające konieczność wyrównania szans, prowadzenia leczenia rehabilitacyjnego i zapobiegania niepełnosprawności. Plany działania miały też uświadomić społeczeństwu liczne przeszkody, z jakimi stykają się na co dzień ludzie niepełnosprawni.

3 grudnia 1982 roku Zgromadzenie Ogólne NZ na mocy rezolucji 37/52 przyjęło Światowy Program Działania na rzecz Osób Niepełnosprawnych (World Programme of Action Concerning Disabled Persons). Społeczność międzynarodowa uznała, że zapobieganie niepełnosprawności, rozwój rehabilitacji i wyrównanie szans osób niepełnosprawnych w społeczeństwie nadal pozostają najważniejszymi celami. Podkreślono, iż priorytety te powinny być wdrożone we wszystkich krajach bez względu na ich stopień rozwoju społecznego i gospodarczego. Zwrócono uwagę na szczególnie trudną sytuację kobiet dotkniętych niepełnosprawnością - często są one podwójnie dyskryminowane: ze względu na płeć i swoją niesprawność.

Zgromadzenie Ogólne ogłosiło lata 1983 -1992 Dekadą Osób Niepełnosprawnych (United Nations Decade of Disabled Persons). Jednym z osiągnięć Dekady było opracowanie w 1991 r. dokumentu pt.: "Zasady Ochrony Osób Cierpiących na Choroby Psychiczne oraz Poprawy Opieki Zdrowotnej w tym Zakresie" (Principles for the Protection of Persons with Mental Illness and for the Improvement of Mental Health Care). Dokument zawiera 25 głównych zasad, które określają prawa osób niepełnosprawnych intelektualnie. Pod koniec Dekady ustalono, że co roku dzień 3 grudnia będzie obchodzony jako Międzynarodowy Dzień Osób Niepełnosprawnych.

W 1993 roku Zgromadzenie Ogólne przyjęło Standardowe Zasady Wyrównywania Szans Osób Niepełnosprawnych (The Standard Rules on the Equalization of Opportunities for Persons with Disabilities). Zasady te są podstawowym dokumentem przy tworzeniu polityk w kwestii niepełnosprawności. W latach 90-tych podjęto również szereg inicjatyw mających na uwadze problematykę osób niepełnosprawnych, opracowanych podczas licznych konferencji: Konferencji Narodów Zjednoczonych na temat Środowiska Naturalnego i Rozwoju, zwanej Szczytem Ziemi (United Nations Conference on the Environment), Rio de Janeiro, 3-4 czerwca 1992 r.; Światowej Konferencji Praw Człowieka (The World Conference on Human Rights), Wiedeń, 14-25 czerwca 1993 r.; Międzynarodowej Konferencji na rzecz Ludności i Rozwoju (The International Conference on Population and Development), Kair, 5-13 września 1994 r.; Konferencji na rzecz Rozwoju Socjalnego (The World Summit for Social Development), Kopenhaga, 6-12 marca 1995 r.; Czwartej Światowej Konferencji w Sprawie Kobiet (The Fourth World Conference on Women), Pekinie, 4-15 września 1995 r.; oraz Konferencji Narodów Zjednoczonych na temat Ludzkich Siedlisk (Habitat II), Stambuł, 3-14 czerwca 1996 r. Główny cel tych konferencji to podkreślenie konieczności zaprzestania dyskryminacji osób niepełnosprawnych oraz ochrona i promocja ich praw.

W 1994 roku powołany został Specjalny Sprawozdawca ds. Osób Niepełnosprawnych przy Komisji Rozwoju Społecznego (Special Repporteur on Disability of the Commision for Social Development), którego głównym zadaniem jest monitorowanie wdrażania Standardowych Zasad Wyrównywania Szans Osób Niepełnosprawnych przez państwa członkowskie ONZ.

Strona powstała na podstawie materiałów ONZ we współpracy ze Stowarzyszeniem Przyjaciół Integracji www.integracja.org, marzec 2007 r.