Strona główna UNIC

Konwencje międzynarodowe

Terroryzm był przedmiotem dyskusji na forum międzynarodowym począwszy od 1934 r., kiedy to Liga Narodów przygotowała projekt konwencji dotyczącej zapobiegania terroryzmowi. Konwencja została przyjęta w 1937 r., jednak nigdy nie weszła w życie.

Od 1963 roku społeczność międzynarodowa wypracowała 14 uniwersalnych instrumentów prawnych i 4 poprawki w zakresie walki z terroryzmem. Instrumenty te wypracowane zostały przez ONZ, jej wyspecjalizowane agendy oraz Międzynarodową Agencję Energii Atomowej (IAEA). Dzięki tym umową powstały niezbędne uregulowania prawne pozwalające na ściganie i pociąganie do odpowiedzialności karnej sprawców aktów terroru.

W Globalnej Strategii Zwalczania Terroryzmu przyjętej przez Zgromadzenie Ogólne w dniu 8 września 2006 roku państwa członkowskie podkreśliły znaczenie istniejących już instrumentów prawnych w zakresie walki z terroryzmem. Zgromadzenie Ogólne wezwało państwa członkowskie do bezzwłocznego przyjęcia wszystkich konwencji i wdrażanie ich w życie.

Obecnie trwają negocjacje nad wypracowaniem nowej konwencji dotyczącej międzynarodowego terroryzmu. Ma ona opierać się na istniejących już międzynarodowych instrumentach oraz zasadach zawartych w konwencjach antyterrorystycznych takich jak: uznanie aktów terrorystycznych za niezgodne z prawem; karanie i ekstradycja sprawców przestępstw; usunięcie zapisów prawnych, dopuszczających do przeprowadzania aktów terrorystycznych na tle politycznym, ideologicznym, religijnym, pochodzenia rasowego i etnicznego; zapobieganie aktom terrorystycznym przez państwa członkowskie; zwiększenie współpracy w zakresie zwalczania terroryzmu i wymiany informacji w tej dziedzinie.

Międzynarodowe konwencje:

Lista 14 najważniejszych instrumentów prawnych dotyczących terroryzmu:

  1. Convention on Offences and Certain Other Acts Committed On Board Aircraft (1963 r.)
    Konwencja o przestępstwach i innych bezprawnych aktach dokonanych na pokładzie samolotu http://treaties.un.org/doc/db/Terrorism/Conv1-english.pdf
  2. Convention for the Suppression of Unlawful Seizure of Aircraft (1970 r.) Konwencja o zwalczaniu bezprawnego zawładnięcia statkami powietrznymi
    http://treaties.un.org/doc/db/Terrorism/Conv2-english.pdf

    Protocol Supplementary to the Convention for the Suppression of Unlawful Seizure of Aircraft (2010 r.)
    Protokół dodatkowy do Konwencji o zwalczaniu bezprawnego zawładnięcia statkami powietrznymi http://legacy.icao.int/DCAS2010/restr/docs/beijing_protocol_multi.pdf
  3. Convention for the Suppression of Unlawful Acts against the Safety of Civil Aviation (1971 r.)
    Konwencja o zwalczaniu bezprawnych czynów przeciwko bezpieczeństwu lotnictwa cywilnego
    http://treaties.un.org/doc/db/Terrorism/Conv3-english.pdf
  4. Convention on the Prevention and Punishment of Crimes Against Internationally Protected Persons (1973 r.)
    Konwencja o zapobieganiu i karaniu za przestępstwa wobec osób korzystających z ochrony międzynarodowej
    http://treaties.un.org/doc/db/Terrorism/english-18-7.pdf
  5. International Convention against the Taking of Hostages (1979 r.)
    Konwencja o zakazie brania zakładników
    http://treaties.un.org/doc/db/Terrorism/english-18-5.pdf
  6. Convention on the Physical Protection of Nuclear Material (1980 r.)
    Konwencja o ochronie materiałów nuklearnych
    http://treaties.un.org/doc/db/Terrorism/english-18-5.pdf
  7. Protocol for the Suppression of Unlawful Acts of Violence at Airports Serving International Civil Avation, supplementary to the Convention for the Suppression of Unlawful Acts against the Safety of Civil Aviation (1988 r.)
    Protokół o zwalczaniu bezprawnych aktów wobec lotnisk służących międzynarodowemu lotnictwu cywilnemu, uzupełniający Konwencję o zwalczaniu bezprawnych ataków wobec lotnisk służących międzynarodowemu lotnictwu cywilnemu
    http://treaties.un.org/doc/db/Terrorism/Conv7-english.pdf
  8. Convention for the Suppression of Unlawful Acts against the Safety of Maritime Navigation (1988 r.)
    Konwencja o przeciwdziałaniu bezprawnym czynom przeciwko bezpieczeństwu żeglugi morskiej
    http://treaties.un.org/doc/db/Terrorism/Conv8-english.pdf

    Protocol to the Convention for the Suppression of Unlawful Acts against the Safety of Maritime Navigation (2005 r.)
    Protokół dodatkowy do Konwencji o przeciwdziałaniu bezprawnym czynom przeciwko bezpieczeństwu żeglugi morskiej
    https://www.unodc.org/tldb/en/2005_Protocol2Convention_Maritime%20Navigation.html
  9. Protocol for the Suppression of Unlawful Acts against the Safety of Fixed Platforms Located on the Continental Shelf (1988 r.)
    Protokół o zwalczaniu bezprawnych aktów przeciwko stałym platformom zlokalizowanym na szelfie kontynentalnym
    http://treaties.un.org/doc/db/Terrorism/Conv9-english.pdf

    Protocol to the Protocol for the Suppression of Unlawful Acts against the Safety of Fixed Platforms Located on the Continental Shelf
    Protokół dodatkowy do Protokółu o zwalczaniu bezprawnych aktów przeciwko stałym platformom zlokalizowanym na szelfie kontynentalnym
    http://cil.nus.edu.sg/2005/2005-protocol-to-the-1988-protocol-for-the-suppression-of-unlawful-acts-against-the-safety-of-fixed-platforms-located-on-the-continental-shelf/
  10. Convention on the Marking of Plastic Explosives for the Purpose of Detection (1991 r.)
    Konwencja o znakowaniu plastikowych substancji wybuchowych w celach ich detekcji
    http://treaties.un.org/doc/db/Terrorism/Conv10-english.pdf
  11. International Convention for the Suppression of Terrorist Bombing (1997 r.)
    Konwencja o zwalczaniu terrorystycznych zamachów bombowych
    http://treaties.un.org/doc/db/Terrorism/english-18-9.pdf

    W grudniu 1997 r. Zgromadzenie Ogólne ONZ przyjęło Konwencję o zwalczaniu terrorystycznych zamachów bombowych. Jej inicjatorem były Stany Zjednoczone. Wiele zapisów konwencji ma na celu ujęcie i osądzenie sprawców. Służyć temu mają rozwiązania jakie spotyka się we wcześniejszych umowach tj. uznanie przestępstw wyszczególnionych w konwencji za niepolityczne i podlegające ekstradycji (art. 5 i 9), Konwencja wymaga też, zgodnie z zasadą aut dedere, aut judicare, aby państwo podjęło się osądzenia sprawcy, jeżeli odmawia jego ekstradycji. Konwencja wprowadza nie stosowne dotąd rozwiązanie – w sytuacji, gdy sprawca jest obywatelem państwa wydającego (a regułą jest w takim przypadku odmowa ekstradycji), może on być wydany państwu wnioskującemu pod warunkiem, iż ewentualny wyrok zostanie wydany w państwie wydającym (art.8). Ważne jest również to, iż omawiana konwencja nakłada na państwa obowiązek szerokiej współpracy w celach prewencyjnych, obejmującej między innymi zapobieganie działalności grup, które już w przeszłości dokonały przestępstw w świetle tej konwencji, badania i rozwój metod wykrywania oraz znakowania ładunków wybuchowych, a także transfer technologii, sprzętu itp.

  12. International Convention for the Suppression of the Financing of Terrorism (1999 r.)
    Konwencja o zwalczaniu finansowania terroryzmu
    http://treaties.un.org/doc/db/Terrorism/english-18-11.pdf
  13. International Convention for the Suppression of Acts of Nuclear Terrosism Nuclear Terrorism Convention (2005 r.)
    Konwencja o zwalczaniu aktów terroryzmu nuklearnego
    http://treaties.un.org/doc/db/Terrorism/english-18-15.pdf
  14. Convention on the Suppression of Unlawful Acts Relating to International Civil Aviation (2010 r.)
    Konwencja o zwalczaniu bezprawnych czynów związanych z międzynarodowym lotnictwem cywilnym
    http://legacy.icao.int/DCAS2010/restr/docs/beijing_convention_multi.pdf

Dokument opracowany przez Ośrodek Informacji ONZ w Warszawie, na podstawie materiałów ONZ, kwiecień 2013 r.