Sytuacja w poszczególnych regionach świata
Afryka
Najczęściej stosowanym środkiem odurzającym w Afryce pozostają konopie indyjskie, których nadużywa ponad 34 miliony osób. W 2004 roku, w wyniku interwencji rządu Maroka, zarówno całkowite powierzchnie nielegalnych upraw konopi, jak i ogólna produkcja żywicy z konopi zmniejszyły się o 10 procent. W Maroku wytwarza się ponad 40 procent światowej produkcji tej substancji. Europa jest głównym odbiorcą żywicy z konopi, 80 procent tej substancji pochodzi z Maroka.
Rekordowe konfiskaty narkotyków w ostatnich dwóch latach wykazują, że handlarze narkotyków coraz częściej wykorzystują państwa zachodnioafrykańskie leżące w Zatoce Gwinejskiej do przemycania kokainy z Ameryki Łacińskiej do Europy i w mniejszym stopniu do Ameryki Północnej. Handlarze kokainy zaczęli wykorzystywać również kraje Afryki Wschodniej jako nowe szlaki przemytnicze. Dwie ostatnie konfiskaty kokainy, ważącej ponad tonę, przeprowadzono w Kenii. Istnieje zagrożenie, że zwiększający się nielegalny transport narkotyków i środków odurzających w regionie Zatoki Gwinejskiej może mieć bezpośredni wpływ na wzrost nadużywania narkotyków i środków odurzających.
Ghana, Gwinea i Nigeria zgłosiły konfiskaty kokainy przeznaczonej do dystrybucji na nielegalnym rynku w Stanach Zjednoczonych Ameryki. Dochodzenia wszczęte w związku z tymi konfiskatami ujawniły, że w Afryce Zachodniej działają siatki przestępcze z Europy i Ameryki Łacińskiej. Według niepotwierdzonych źródeł wykorzystują one państwa Afryki Zachodniej nie tylko w celach tranzytowych, ale również jako bazy logistyczne handlu narkotykami oraz do magazynowania ładunków.
W regionie Afryki Południowej niepokojącym zjawiskiem jest szybko rozwijający się problem nadużywania metamfetaminy w RPA, zwłaszcza w rejonie Zachodniego Przylądka. Środek ten jest przemycany głównie z Chin, lecz jest on również produkowany w nielegalnych laboratoriach RPA.
W przeciągu ostatnich kilku lat zaobserwowano gwałtowny wzrost liczby laboratoriów produkujących nielegalnie katynon i metakatynon. W 2001 roku wykryto jedno takie laboratorium, niestety liczba ta wzrosła do ponad 30 w 2003 roku. Szczególną obawę budzi fakt pojawienia się zjawiska nadużywania metamfetaminy (potocznie nazywanej "tic") w rejonie Cape Town w RPA. Państwa afrykańskie są w coraz większym stopniu wykorzystywane przez handlarzy narkotyków w celu uzyskiwania prekursorów chemicznych.
W 2004 roku w Egipcie, na terenie północnej części półwyspu Synaj, gdzie wciąż nielegalnie uprawia się konopie indyjskie, zaobserwowano alarmujący, 40 procentowy wzrost konfiskat roślin konopi. Wzrostowi produkcji roślin konopi towarzyszył nagły wzrost nadużywania tego narkotyku.
Łatwa dostępność nielegalnie wytwarzanych produktów farmaceutycznych, zawierających środki odurzające i substancje psychotropowe, wciąż budzi zaniepokojenie.
AMERYKA PÓŁNOCNA I POŁUDNIOWA
Ameryka Środkowa i wyspy Morza Karaibskiego
Prawie wszystkie państwa w Ameryce Środkowej i w regionie Morza Karaibskiego ustanowiły krajowe plany rozwiązywania problemu narkotyków, jednak doświadczyły one trudności we wdrażaniu tych planów, głównie ze względu na brak zasobów ludzkich i finansowych. Region ten wciąż pozostaje głównym punktem przerzutowym narkotyków.
Szacuje się, że duża część z 300 ton kokainy wwożonej corocznie do Stanów Zjednoczonych jest przerzucana przez Amerykę Środkową i wyspy Morza Karaibskiego. Liczba konfiskat kokainy w tym regionie w dalszym ciągu jest wysoka - około 30 ton rocznie. Największy wzrost w zakresie całkowitych konfiskat kokainy zanotowano w Nikaragui - 6,2 tony w 2004 roku w porównaniu do 1,1 tony rok wcześniej.
Wydaje się, że handlarze kokainą wybierają raczej kraje leżące w Ameryce Środkowej niż kraje regionu Morza Karaibskiego. Świadczą o tym dane dotyczące konfiskat z 2004 roku. Istnieją przesłanki, że transporty narkotyków do Europy, a zwłaszcza kokainy, są kierowane na nowe szlaki, wiodące w dużej mierze przez państwa Zachodniej Afryki, ale także przez Amerykę Południową.
Ogólna liczba skonfiskowanych konopi indyjskich zwiększyła się w Ameryce Środkowej, natomiast zmniejszyła się w regionie Morza Karaibskiego. W 2004 roku najwięcej konfiskat konopi (1.700 ton) dokonano w Trynidadzie i Tobago. Jamajka nadal pozostaje największym producentem i eksporterem konopi.
Wskaźnik nadużywania kokainy w regionie Ameryki Środkowej i Morza Karaibskiego jest niski, odnotowano jednak wzrost nadużywania kokainy i crack’u w Hondurasie, Jamajce, Kostaryce i Nikaragui. Nadużywanie konopi indyjskich w tym w regionie nadal rośnie.
W całym regionie należy wzmocnić środki kontroli handlu preparatami farmaceutycznymi, w tym regulacje dotyczące wypisywania recept oraz dystrybucji i sprzedaży tych produktów. Zaostrzenie przepisów dotyczących środków kontroli jest pożądane, ponieważ środki farmaceutyczne, takie jak pseudoefedryna, stymulanty z grupy amfetamin (ATS), fentermin, hydrokodon i oksykodon, są sprzedawane przez Internet.
Ameryka Północna
Nadużywanie, handel i nielegalna produkcja narkotyków są głównymi problemami w Ameryce Północnej - Kanadzie i Stanach Zjednoczonych, jak również w Meksyku. We wszystkich tych krajach, a zwłaszcza w Stanach Zjednoczonych poważny problem stanowi nadużywanie leków wydawanych na receptę. Dotyczy on osób należących do wszystkich grup wiekowych, w tym uczniów. Mimo usilnych starań rządu Stanów Zjednoczonych, problem ten wciąż powiększa się. Stosowanie leków wydawanych na receptę do celów innych niż leczenie przewyższa obecnie wszystkie inne sposoby nadużywania środków odurzających. W Kanadzie kilku lekarzy przepisywało recepty na duże ilości leku OxyContin bazującego na oksykodonie i innych objętych kontrolą środków, takich jak benzodiazepiny. W Meksyku nadużywanie preparatów farmaceutycznych jest prawie tak częste, jak nadużywanie kokainy. Sprzedaż leków objętych kontrolą przez działające bez pozwolenia apteki internetowe jest częścią tego problemu.
Nadużywanie narkotyków zwiększyło się w Meksyku, który stał się także producentem środków odurzających, takich jak konopie indyjskie, heroina i stymulanty z grupy amfetamin (ATS). Jeżeli tendencja ta utrzyma się, to Meksyk może stać się głównym krajem pochodzenia nielegalnych substancji. Nadużywanie środków uspokajających jest większe i wzrasta szybciej wśród kobiet niż wśród mężczyzn.
NCB jest zaniepokojony faktem, że w Kanadyjskim projekcie ustawy przewiduje się złagodzenie przepisów dotyczących osiadania konopi indyjskich (Ustawa C-17). Mają zostać wprowadzone mandaty za posiadanie do 30 gram marihuany i zastosowane kary pieniężne, zamiast kary więzienia, za uprawianie konopi. Takie zmiany mogą nieść niewłaściwe przesłanie, zwłaszcza w świetle wzrostu nadużywania konopi indyjskich w tym państwie.
W Stanach Zjednoczonych coraz częściej nadużywa się plastrów naskórnych zawierających fentanyl, który wolno przenika przez skórę. W 2004 roku w wyniku przedawkowania fentanylu w plastrach zmarło 115 osób.
Ameryka Południowa
Intensywne działania rządu oraz organów ścigania Kolumbii w zakresie walki z handlem narkotykami doprowadziły do zmniejszenia nielegalnych upraw krzewów koki. Jednocześnie zwiększa się powierzchnia upraw krzewów koki w innych państwach tego regionu, przede wszystkich w Boliwii i Peru.
W 2004 roku powierzchnia upraw krzewów koki w Ameryce Południowej zwiększyła się o 3 procent w porównaniu do roku 2003. Krzaki koki są również nielegalnie uprawiane na małych obszarach w Ekwadorze i Wenezueli. Mimo zintensyfikowanych działań zakazujących produkcji kokainy i handlu narkotykami, zarówno produkcja jak i handel wciąż zwiększały się.
Duża liczba konfiskat kokainy, pasty kokainowej oraz prekursorów potrzebnych do produkcji kokainy nie wpłynęła jeszcze na zmniejszenie dostępności do kokainy na świecie.
Istnieją sygnały, że międzynarodowe syndykaty zajmujące się handlem narkotykami w regionie angażują się także w handel stymulantami ATS i podejmują próby nielegalnej produkcji.
W Boliwii napięcia społeczne i polityczne mocno ograniczyły możliwości rządu w zakresie rozwiązania problemu dotyczącego zwiększających się upraw krzewów koki.
Reakcją handlarzy narkotyków na zintensyfikowane działania rządu Kolumbii było stopniowe przenoszenie nielegalnej produkcji kokainy do innych krajów i korzystanie z nowych szlaków przemytu. Międzynarodowe grupy przestępcze, w skład których wchodzą obywatele Kolumbii i Meksyku, handlują narkotykami na terenie całej Ameryki Południowej. Organizacje przestępcze, które wcześniej koncentrowały się na handlu tylko marihuaną, kokainą czy heroiną, handlują teraz tymi wszystkimi narkotykami.
We wrześniu 2005 roku, w Kolumbii policja po raz pierwszy rozpracowała ukryte laboratorium, w którym produkowano metamfetaminę. Istnieją w tym kraju grupy specjalizujące się w handlu i prasowaniu tabletek ecstasy, przemycanej z Europy. W Kolumbii i Wenezueli zwiększa się dostępność i nadużywanie ecstasy. Ecstasy jest coraz łatwiej dostępna w Ekwadorze i Peru. W Surinam liczba konfiskat tego narkotyku gwałtownie wzrosła w 2004 roku.
Azja
Azja Wschodnia i Południowo - Wschodnia
Całkowita powierzchnia nielegalnych upraw maku lekarskiego w Ludowo-Demokratycznej Republice Laosu znacząco się zmniejszyła. Również w Myanmar nielegalne uprawy maku lekarskiego systematycznie zmniejszały się, mimo to kraj ten pozostaje głównym źródłem nielegalnego opium w Azji Wschodniej i Południowo - Wschodniej.
Laos obecnie dołączył do Tajlandii i Wietnamu - państwa te uznawane są za grupę krajów, które już nie są znaczącymi dostawcami nielegalnych opiatów. Istnieją wskazania, że Laos może jednak stać się krajem tranzytowym dla przemytu heroiny i stymulantów ATS z Myanmar do Chin, Kambodży, Wietnamu i Tajlandii.
Nielegalna produkcja, handel i nadużywanie ATS stanowią nadal problem w Azji Wschodniej i Południowo-Wschodniej. Jak wynika z danych, najczęściej używanym narkotykiem w Brunei, Filipiny, Kambodża, Laos i Tajlandia jest metamfetamina. Coraz więcej przypadków nielegalnej produkcji metamfetaminy wykrywanych jest w Indonezji, Malezji i na Filipinach. Nadal konfiskuje się duże ilości ecstasy (MDMA), nie tylko w krajach takich jak Indonezja i Japonia, ale także w Specjalnych Administracyjnych Regionach Chin - Hongkongu i Makao.
Zakażenia wirusem HIV wciąż stanowią problem w wielu krajach, w których heroina jest najczęściej zażywanym narkotykiem, aplikowanym drogą iniekcji.
Azja Południowa
Problemy z handlem i nadużywaniem narkotyków w Azji Południowej należą do poważnych i złożonych. Mimo surowych kontroli, w Indiach nadal nadużywa się środków pochodzących z legalnych upraw maku lekarskiego.
W krajach Azji Południowej, zwłaszcza w Bangladeszu, Indiach i Nepalu, uchybienia w kontroli preparatów farmaceutycznych, zawierających substancje odurzające i substancje psychotropowe, doprowadziły do szeroko rozpowszechnionego nadużywania tych preparatów przez wszystkie grupy społeczne. Leki zawierające środki odurzające są wciąż dostępne bez recepty.
Wydaje się, że w ostatnich latach w Indiach nastąpiła zmiana w sposobie zażywania narkotyków - z wdychania na wstrzykiwanie. W ostatnich latach na Malediwach znacznie wzrosła liczba wykroczeń związanych z narkotykami. Jest to najczęściej spotykany problem, z którym mają do czynienia sądy karne w tym kraju.
Dane dotyczące konfiskat heroiny w Sri Lance i państwach sąsiadujących wskazują, że Sri Lanka nadal pozostaje ważnym punktem przerzutowym heroiny z Afganistanu i Indii do innych krajów świata, przede wszystkim do Europy.
Indie pozostają głównym nielegalnym producentem metakwalonu. Większość nielegalnie wytwarzanego w Indiach metakwalonu nie jest spożywana w tym kraju, lecz przemycana do innych państw. Głównym konsumentem metakwalonu jest Południowa Afryka.
Azja Zachodnia
W Afganistanie brak jest właściwych mechanizmów kontroli badających legalność upraw i środków. W kraju tym wciąż wzrasta problem nadużywania narkotyków. Dotyczy to zarówno opiatów jak i przemycanych leków na recepty. INCB popiera silny sprzeciw rządu Afganistanu, by zalegalizować uprawy maku lekarskiego.
Wielkość nielegalnej produkcji heroiny zależy od dużej ilości prekursora - bezwodnika octowego. Jednakże dochodzenia badające szlaki przemytu tej substancji do Afganistanu są nadal bardzo trudne. Afganistan nie zgłosił legalnego zapotrzebowania na bezwodnik octowy i nie importuje legalnie tej substancji, co oznacza, że prekursor ten jest przemycany do kraju.
Islamska Republika Iranu, Pakistan, Turcja i inne państwa Azji Środkowej, zwłaszcza Tadżykistan, nadal pozostają głównymi krajami przerzutowymi dla afgańskiej heroiny przeznaczonej na nielegalne rynki głównie europejskie, ale także północnoamerykańskie.
Pakistan pozostaje państwem, w którym konfiskuje się największe ilości opiatów, obejmujących opium i wszystkie jego pochodne. W 2003 roku wielkość konfiskat opiatów w Pakistanie to 34,7 ton, co stanowi 31% wszystkich konfiskat na świecie. Skala konfiskat opiatów w Turcji zwiększyła się prawie trzykrotnie, z 5,7 ton w 2003 do 14,7 ton w 2004 roku.
W 2004 roku konfiskaty opium w Islamskiej Republice Iranu zwiększyły się do 174 ton. Jest to ilość prawie dwukrotnie większa od zanotowanej w 2003 roku, która wynosiła 98 ton. Islamska Republika Iranu jest krajem, w którym konfiskuje się zdecydowanie największe ilości opium. Według danych na rok 2003, w Islamskiej Republice Islamu przechwycono 73 procent konfiskat opium w skali globalnej. Są to ostatnie dostępne dane o konfiskatach opiatów na świecie.
Większa dostępność do heroiny i opium stymuluje nadużywanie środków odurzających w Azji Zachodniej i innych regionach. Stały napływ opiatów z Afganistanu wielokrotnie zwiększył poziom zażywania narkotyków w Islamskiej Republice Iranu. Narkotyki przyczyniły się do rozprzestrzeniania się zakażeń HIV/AIDS w Azji Środkowej.
Zjednoczone Emiraty Arabskie stały się punktem przerzutowym heroiny z Azji Południowej i Południowo - Wschodniej na rynki europejskie. INCB jest zaniepokojony wyraźnym wzrostem handlu narkotykami, szczególnie wzdłuż granic między Irakiem, Jordanią i Kuwejtem. Konfiskaty konopi i substancji psychotropowych w tym regionie znacząco wzrosły.
Kaukaz południowy staje się wyraźnym punktem przerzutu narkotyków. INCB wyraża zaniepokojenie, że ciągły brak środków finansowych, sprzętu i zasobów ludzkich może utrudniać skuteczną kontrolę granic w regionie. Badania epidemiologiczne przeprowadzone niedawno w Azerbejdżanie i Gruzji ujawniły znaczący wzrost nadużywania narkotyków.
Europa
W przeciągu ostatniego roku około 30 milionów osób w państwach członkowskich Unii Europejskiej oraz w Islandii, Księstwie Lichtenstein, Norwegii i Szwajcarii spożywało konopie indyjskie. Około 15 procent piętnastoletnich uczniów w państwach członkowskich UE spożywa konopie ponad 40 razy w roku. Państwa europejskie, w których odnotowano dużą liczbę przypadków nadużywania konopi indyjskich to: Czechy, Francja, Irlandia, Szwajcaria i Wielka Brytania. W wielu krajach europejskich, zwłaszcza w Albanii i Holandii, nadal uprawia się konopie.
W Europie ciągle wzrasta liczba konfiskat kokainy. Zwiększona liczba osób leczonych z powodu uzależnienia od kokainy w Europie Zachodniej może świadczyć o tym, że nadużywanie tej substancji jest szeroko rozpowszechnione. Z badań wynika, że w ciągu roku zwiększyła się liczba przypadków nadużywania kokainy wśród młodych osób w Danii, Hiszpanii, Niemczech i Wielkiej Brytanii, jak również w niektórych regionach Austrii, Grecji, Irlandii i Włoch. W Holandii i Hiszpanii kokaina jest drugim, po heroinie, najbardziej rozpowszechnionym narkotykiem powodującym uzależnienia u osób leczonych w specjalistycznych ośrodkach.
Niemal cała heroina na nielegalnych rynkach Europy pochodzi z Afganistanu. Znacząco wzrósł przemyt afgańskiej heroiny do Federacji Rosyjskiej. Ilość skonfiskowanej w tym kraju heroiny osiągnęła w 2004 roku rekordowy poziom 3,8 ton. Mimo łatwiejszego dostępu do heroiny w Europie, większość państw Europy Zachodniej informuje, że nadużywanie tej substancji w ich krajach utrzymuje się na stałym poziomie lub wręcz spada.
Kilka państw europejskich nadal zaopatruje świat w ecstasy (MDMA). Szacuje się, że prawie 80 procent światowej produkcji ecstasy jest nielegalnie wytwarzana w laboratoriach europejskich.
Wyprodukowana w Europie ecstasy jest następnie przemycana do Kanady, Australii, Japonii i Republiki Południowej Afryki. Rozwija się również nielegalna produkcja amfetaminy. Substancja ta jest produkowana głównie w Holandii, a także w Polsce i Belgii.
Nielegalna produkcja metamfetaminy w Europie nadal ogranicza się do Czech i niektórych państw bałtyckich.
INCB podtrzymuje swoje stanowisko, że istnienie punktów, gdzie wstrzykuje się i przyjmuje narkotyki zdobyte nielegalną drogą, sprzyja nielegalnemu zażywaniu środków objętych międzynarodową kontrolą i łamie zapisy międzynarodowych traktatów o kontroli środków odurzających. Istnienie takich punktów narusza główną zasadę traktatów mówiącą, że stosowanie środków odurzających powinno się ograniczać do celów medycznych i naukowych. Dlatego INCB wyraża głęboki żal w związku z otwarciem w Norwegii w styczniu 2005 roku punktu, gdzie można wstrzykiwać narkotyki. Wzywa rząd norweski do podjęcia natychmiastowych, niezbędnych kroków mających na celu pełne zastosowanie postanowień międzynarodowych traktatów o kontroli środków odurzających.
Oceania
Nielegalne uprawy i nadużywanie konopi indyjskich pozostają poważnymi problemami w większości krajów regionu Oceanii, w tym w Australii, Fidżi, Mikronezji, Nowej Zelandii, Papui-Nowej Gwinei i Samoa.
Nielegalna produkcja ATS jest nadal problemem w regionie Oceanii. W Australii i Nowej Zelandii wykryto oraz zlikwidowano dużą liczbę nielegalnych laboratoriów. Istnieją dowody na to, że nielegalne laboratoria, zwłaszcza w Australii, są coraz częściej wykorzystywane do produkcji metamfetaminy i ecstasy (MDMA).
Istnieją przesłanki, że region Oceanii może stać się punktem przerzutu krystalicznej metamfetaminy (potocznie nazywanej "ice"). W regionie tym może również wzrosnąć zażywanie tego narkotyku. Handel i konsumpcja ecstasy (MDMA) stanowią coraz bardziej poważne problemy w krajach Oceanii, zwłaszcza w Australii i Nowej Zelandii.
Wydaje się, że Nowa Zelandia staje się coraz ważniejszym punktem przerzutowym nielegalnych substancji przemycanych do Australii i Stanów Zjednoczonych.