ŚWIAT PŁONIE. POTRZEBUJEMY ODNAWIALNEJ REWOLUCJI!
autor: António Guterres, Sekretarz Generalny ONZ
28 czerwca 2022 r.

Patrząc na płonący Rzym, Neron oddawał się grze na lirze i śpiewowi. Niektórzy współcześni liderzy zachowują się jeszcze gorzej. Dolewają paliwa do ognia.  Dosłownie. Podczas gdy cały świat zmaga się ze skutkami rosyjskiej inwazji na Ukrainę, niektóre państwa zareagowały na przybierający na sile kryzys energetyczny zwiększeniem wykorzystania paliw kopalnych - pompując dodatkowe miliony dolarów w przemysł węglowy, naftowy i gazowy, który przyczynia się do coraz poważniejszych zaburzeń klimatu.   

Tymczasem wszelkie wskaźniki klimatyczne biją kolejne rekordy, a w prognozach możemy dostrzec czekające nas w przyszłości gwałtowne burze, powodzie, susze, pożary lasów i nieprzyjazne życiu temperatury panujące na ogromnych połaciach planety. Nasz świat zmierza ku klimatycznemu chaosowi. Przeznaczenie nowych funduszy na wydobycie paliw kopalnych oraz na związaną z nimi infrastrukturę produkcyjną jest oszukiwaniem samego siebie. Paliwa kopalne nie stanowią i nigdy nie będą stanowić właściwej odpowiedzi na dotykający nas kryzys. Już dziś możemy dostrzec szkody, jakie wyrządzamy planecie oraz naszym społeczeństwom.  Widzimy je codziennie w wiadomościach - nikt z nas nie może się przed nimi ustrzec.
 
To właśnie paliwa kopalne są przyczyną kryzysu klimatycznego. Energia odnawialna jest natomiast odpowiedzią na ów kryzys - tylko ona zatrzyma zmiany klimatyczne i zwiększy poziom bezpieczeństwa energetycznego. Gdyby poważne inwestycje w energię odnawialną zostały dokonane wcześniej, nie bylibyśmy po raz kolejny skazani na łaskę niestabilnych rynków paliw kopalnych. Odnawialne źródła energii są podstawą planu pokojowego na XXI wiek. Ale bitwa o szybką i sprawiedliwą transformację energetyczną nie toczy się na równych warunkach.  Inwestorzy nadal wspierają paliwa kopalne, zaś rządy nadal wydają miliardy na dotowanie branży węglowej, naftowej i olejowej. Przeznaczają na ten cel 11 milionów dolarów na minutę.

Istnieje słowo, które dobrze opisuje chwilową ulgę okupioną długotrwałym pogorszeniem samopoczucia.  To uzależnienie.  Jesteśmy nadal uzależnieni od paliw kopalnych.  Musimy zwalczyć ów nałóg - dla zdrowia naszych społeczeństw i całej planety. Musimy to zrobić teraz. Jedyna realna droga do bezpieczeństwa energetycznego, stabilnych cen energii oraz nadającej się do życia planety wymaga całkowitego odwrotu od zanieczyszczających nasze środowisko paliw kopalnych i przyspieszenia transformacji energetycznej opartej na źródłach odnawialnych.
 
Dlatego wezwałem rządy grupy G20, by całkowicie zaprzestały wykorzystywania infrastruktury węglowej - państwa OECD powinny osiągnąć ten cel do roku 2030, zaś wszystkie pozostałe kraje do roku 2040.  Zwróciłem się do uczestników rynków finansowych, by zaprzestali finansowania projektów związanych z paliwami kopalnymi oraz zainwestowali w energię odnawialną. Zaproponowałem również pięciopunktowy plan promujący rozwój energii odnawialnej na całym świecie.
 
Po pierwsze, musimy traktować technologię związaną z energia odnawialną jako globalne dobro publiczne. Musimy usunąć blokujące transfery owej technologii bariery związane z prawami intelektualnymi.  Po drugie, musimy ułatwić dostęp do łańcuchów dostaw związanych z technologiami, komponentami i surowcami niezbędnymi do korzystania z odnawialnych źródeł energii. 
 
W roku 2020 na całym świecie zainstalowano magazyny energii o łącznej pojemności 5 GW. Do roku 2030 potrzebujemy aż 600 GW. Widzimy wyraźnie, że by osiągnąć ów cel, niezbędne jest utworzenie iście globalnej koalicji. Ograniczenia transportowe i wąskie gardła w łańcuchach dostaw, a także rosnące ceny litu oraz innych metali niezbędnych do produkcji baterii spowalniają tempo wdrażaniach nowatorskich technologii i materiałów w momencie, w którym potrzebujemy ich najbardziej.
 
Po trzecie, musimy wyeliminować ograniczenia biurokratyczne, które wstrzymują projekty solarne i wiatrowe. Musimy przyspieszyć wydawanie pozwoleń i zwiększyć nasze wysiłki na rzecz modernizacji sieci energetycznych. Proces wydawania zgody na budowę farmy wiatrowej trwa 8 lat w Unii Europejskiej oraz 10 lat w USA. Do zbudowania lądowej farmy wiatrowej w Korei Południowej niezbędne są 22 zezwolenia od ośmiu różnych ministerstw.
Po czwarte, musimy zmienić przeznaczenie dotacji na paliwa kopalne i wykorzystać je do ochrony najuboższych przed skutkami szoku energetycznego. Musimy także zainwestować w sprawiedliwą transformację prowadzącą do zrównoważonej przyszłości.
 
Wreszcie po piąte, musimy potroić inwestycje w odnawialne źródła energii. W ramach tego działania niezbędne jest powołanie zrzeszających wielu udziałowców banków rozwoju oraz instytucji finansowych, a także zwiększenie zaangażowania banków komercyjnych. Wszyscy musimy wytężyć nasze wysiłki i dramatycznie zwiększyć inwestycje w odnawialne źródła energii.
 
Potrzebujemy bardziej zdecydowanych działań ze strony wszystkich światowych liderów. Jesteśmy już niebezpiecznie blisko wartości 1,5°C, która wedle ustaleń naukowców jest maksymalnym poziomem ocieplenia, jaki pozwoli nam uniknąć katastrofalnych zmian klimatu. Aby cel ten nadal pozostał realny, musimy ograniczyć poziom emisji o 45% do roku 2030 oraz osiągnąć ich zerowy poziom netto do połowy bieżącego stulecia.  Jednak aktualne zobowiązania przyjęte przez poszczególne państwa doprowadzą do zwiększenia emisji gazów cieplarnianych w bieżącej dekadzie o niemal 14 procent. A to oznacza prawdziwą katastrofę.
 
Odnawialne źródła energii są odpowiedzią na wszystkie bolączki - na zmiany klimatu, na kwestie związane z bezpieczeństwem energetycznym, a także na konieczność zapewnienia czystej elektryczności setkom milionów ludzi, którzy nie mają do niej obecnie dostępu. Źródła odnawialne zapewnią nam potrójne korzyści.
 
Nikt, kto jest przeciwny odnawialnej rewolucji nie może zasłaniać się jakimkolwiek wymówkami.  Ceny ropy i gazu osiągają rekordowe poziomy, natomiast odnawialne źródła energii nieustannie tanieją. Koszt energii solarnej oraz akumulatorów spadł na przestrzeni 10 lat aż o 85 procent.  Koszt energii wiatrowej obniżył się o 55 procent.  Inwestycje w odnawialne źródła energii tworzą też trzykrotnie więcej miejsc pracy niż projekty związane z paliwami kopalnymi.
 
Odnawialne źródła energii nie stanowią oczywiście jedynej odpowiedzi na kryzys klimatyczny.  Równie ważne są rozwiązania oparte na naturze, takie jak odwrócenie procesów wylesiania i degradacji gleb.  Istotną rolę odgrywają także działania na rzecz ograniczania zużycia energii.  Ale naszym nadrzędnym celem musi być szybkie przejście na odnawialne źródła energii. 
 
W miarę odchodzenia od paliw kopalnych będziemy dostrzegać ogromne korzyści owego procesu - nie tylko w sferze klimatycznej.  Ceny energii będą niższe i bardziej przewidywalne, co przełoży się pozytywnie także na bezpieczeństwo żywnościowe i energetyczne. Wzrost kosztów energii powoduje rosnące ceny żywności oraz wszystkich innych niezbędnych nam do życia towarów.  Dlatego też wszyscy musimy zgodzić się co do tego, że szybka rewolucja energetyczna jest absolutnie niezbędna. Musimy także przestać zajmować się mało istotnymi rzeczami podczas gdy nasza przyszłość płonie.