 | 8 października 2003 r., LONDYN |
Inwestowanie w zdrowie reprodukcyjne nastolatków jest niezbędnym elementem walki z ubóstwem i HIV/AIDS, stwierdza raport UNFPA
Pilnym, priorytetowym zadaniem w zakresie walki z ubóstwem i HIV/AIDS w skali globu jest zaspokojenie potrzeb młodzieży w zakresie zdrowia reprodukcyjnego - podkreśla raport Funduszu Ludnościowego Narodów Zjednoczonych (UNFPA) pt. Sytuacja ludności świata 2003.
Zaniedbania i brak dostatecznych środków na realizację programów, które pomagają młodym ludziom unikać niepożądanej ciąży, niebezpiecznych warunków rodzenia i zakażeń chorobami przenoszonymi drogą płciową, podkopują szanse rozwoju i sprzyjają rozprzestrzenianiu się HIV/AIDS. Inwestycje pozwalające naprawić te niedociągnięcia dadzą korzyści przekraczające wielokrotnie poniesione koszty. Takie są główne wnioski dorocznego, "sztandarowego" raportu Funduszu Ludnościowego Narodów Zjednoczonych (UNFPA). Prezentacji tegorocznego raportu dokonała dziś w Londynie pani Thoraya Ahmed Obaid, dyrektor wykonawczy tej organizacji.
Nastolatków jest dziś na świecie prawie 1,2 miliarda. Nastolatkiem, czyli osobą w wieku od 10 do 19 lat, jest więc co piąty mieszkaniec naszego globu. Jest to najliczniejsza w historii świata grupa młodzieży w tym przedziale wiekowym. Połowa z nich cierpi biedę; co czwarty żyje w skrajnym ubóstwie, utrzymując się za mniej niż 1 dolara dziennie. Raport zatytułowany Ponad 1 miliard nastolatków: inwestowanie w ich zdrowie i prawa analizuje sytuację tej grupy w kontekście zmieniających się norm społecznych i stylów życia, w tym osłabienia rodzinnych struktur wsparcia w dobie globalizacji i urbanizacji.
W krajach rozwijających się, prawie 82 milionów dziewcząt, które liczą obecnie od 10 do 17 lat, wstąpi w związek małżeński przed ukończeniem osiemnastego roku życia, co zmusi je do przerwania edukacji i ograniczy ich szans życiowe. Każdego roku rodzi dzieci prawie 14 milionów zamężnych lub niezamężnych nastolatek. Wiele z nich zapada na ciężkie choroby związane z ciążą, a co najmniej 5 milionów przerywa ciążę w niebezpiecznych warunkach. Nastolatki w wieku od 15 do 19 lat umierają w czasie porodu dwukrotnie częściej niż kobiety powyżej dwudziestego roku życia. A jednak, jak donosi raport, zapotrzebowanie młodych ludzi na pomoc w zakresie planowania rodziny zaspokajane jest w stopniu dwukrotnie niższym niż analogiczne potrzeby dorosłej populacji.
Wprawdzie praktyka zawierania małżeństw we wczesnym wieku utrzymuje się w wielu biednych krajach świata, ale w innych widoczna jest tendencja do opóźniania momentu wstąpienia w związek małżeński. Taka tendencja wydłuża okres, w jakim niezamężne dziewczęta narażone są na ryzyko niechcianej ciąży lub zarażenia chorobami przekazywanymi drogą płciową. W wielu krajach ubóstwo, dominacja pozycja osób sprawujących władzę i obowiązujące normy społeczne sprawiają, że dziewczętom i młodym kobietom trudno jest nie wchodzić w niechciane związki, szczególnie ze starszymi partnerami lub zabezpieczyć się przed ciążą bądź zakażeniem.
Raport podkreśla, że w wyniku ubóstwa, nierówności płci oraz skrajnego niedostatku informacji i zdrowotnej profilaktyki, HIV/AIDS stał się chorobą ludzi młodych. Połowa wszystkich nowych przypadków zarażenia się wirusem HIV - jak i co najmniej jedna trzecia spośród ponad 333 milionów nowych przypadków zarażenia się uleczalnymi chorobami przekazywanymi drogą płciową, do jakich dochodzi na świecie każdego roku - dotyczy osób w wieku od 15 do 24 lat. Jednak tylko niewielki ułamek zarażonych osób wie o tym, że cierpi na chorobę, a większość młodych ludzi nie zna dróg przenoszenia się wirusa HIV.
"Istnieje paląca potrzeba zwiększenia skali działań edukacyjnych i zapewnienia młodym szerszego dostępu do przyjaznych im usług w zakresie zdrowia reprodukcyjnego", powiedziała Thoray Ahmed Obaid. "Badania wykazują, że rzetelna, przekazana we właściwym kontekście i dostosowana do wieku odbiorcy informacja, skłania większość młodych ludzi do odpowiedzialnych zachowań".
Raport przedstawia przykłady ogólnokrajowych projektów, które łączą edukację w zakresie zdobywania umiejętności życiowych, w tym edukację seksualną, i poradnictwo rówieśnicze z dostępem do odpowiednich usług. Niejednokrotnie projekty tego typu oferują również szkolenia dla osób zajmujących się tą tematyką. Raport podkreśla, że największa skuteczność cechuje przedsięwzięcia dostosowane do lokalnej społeczności, uwzględniające wzorce kulturowe i angażujące młodych ludzi na wszystkich etapach realizacji projektu. Dla przykładu, autorami zintegrowanego projektu Geraçao Biz w Mozambiku, który dociera zarówno do uczniów jak i młodzieży nieuczęszczającej do szkół, są sami młodzi ludzie. Owocem tego projektu jest, między innymi, fakt, że po wprowadzeniu przyjaznych dla młodzieży usług w Maputo, dziesięciokrotnie zwiększyła się liczba młodych ludzi odwiedzających tamtejsze poradnie i kliniki.
Choć wysoka skuteczność tego typu programów w promowaniu zdrowych zachowań wśród młodzieży została już udowodniona, jak w przypadku Ugandy, to jednak cierpią one na niedostatek funduszy i są w stanie zaspokoić tylko ułamek istniejących potrzeb. Raport zwraca uwagę, że badanie przeprowadzone w 107 krajach świata wykazało, że w 44 państwach programy nauczania nie obejmują edukacji w zakresie AIDS.
Raport wskazuje na wysokie koszty i społeczne konsekwencje braku adekwatnego zaspokojenia potrzeb w zakresie zdrowia reprodukcyjnego i praw młodzieży. Raport podkreśla, że kraje traktujące nakłady w dziedzinie edukacji i zdrowia w sposób priorytetowy, mogą wykorzystać spadek poziomu płodności i przejściową poprawę relacji pomiędzy ludnością w wieku produkcyjnym a osobami pozostającymi na utrzymaniu innych do przyspieszenia tempa rozwoju. Aby wykorzystać te tak zwane "okienka rozwoju" (windows of opportunity), które w pewnych regionach świata pojawią się za 20 lat, a gdzie indziej w późniejszym okresie, trzeba już dziś dokonać odpowiednich inwestycji.
"Inwestowanie w pomyślny rozwój młodzieży i zapewnienie współudziału najliczniejszej w dziejach świata generacji młodych ludzi przyniesie korzyści nadchodzącym pokoleniom", powiedziała pani Obaid. "Poprawiając życiowe szanse młodzieży, poprawiamy perspektywy wszystkich ludzi."
***
UNFPA jest największym na świecie Funduszem wielostronnym udzielającym pomocy krajom rozwijającym się w zakresie zdrowia reprodukcyjnego i programów ludnościowych. Współpracuje z szerokim spektrum partnerów i młodych ludzi na rzecz zapewnienia młodzieży dostępu do informacji i usług z zakresu zdrowia reprodukcyjnego i seksualnego, przystosowanych do wieku, możliwości poznawczych i warunków życia tej populacji.
Raporty UNFPA pt. Sytuacja ludności świata publikowane są corocznie od 1978 roku. Kolejne edycje raportu skupiają się na szczególnie pilnych w danym okresie kwestiach, które mają znaczenie dla przyszłości. Raport dostępny jest na stronie internetowej www.unfpa.org.