Rok 2001 - Międzynarodowy Rok Wolontariatu

International Year of Volunteers
Anee Internationale des Volontaires
Ano Internacional de los Voluntarios
www.iyv2001.org




Więcej informacji o wolontariacie ONZ

Dlaczego został ogłoszony Międzynarodowy Rok Wolontariatu?

  1. Służba wolontariacka jest elementem każdej cywilizacji i społeczeństwa. Definiowana w najszerszym ujęciu jako wkład jednostek w bezinteresowną, nieodpłatną i niezawodową działalność dla dobra sąsiedztwa, wspólnoty lub ogółu społeczeństwa, przybiera wiele form - poczynając od tradycyjnych zwyczajów wzajemnej pomocy, a kończąc na aktywnym reagowaniu wspólnoty w czasach kryzysu, prowadzeniu działalności humanitarnej, rozwiązywaniu konfliktów i eliminowaniu biedy. Ta idea dotyczy zarówno lokalnych i narodowych działalności wolontariuszy, jak i bilateralnych i międzynarodowych programów przekraczających granice państw. Wolontariusze zaczęli odgrywać jakościowo i ilościowo znaczącą rolę w dobrobycie i postępie uprzemysłowionych i rozwijających się państw, a także w ramach programów pomocy humanitarnej ONZ i podobnych programów narodowych, współpracy technicznej, promowaniu praw człowieka, demokratyzacji i pokoju. Wolontariat jest także podstawą działalności wielu organizacji pozarządowych (NGO's), zawodowych stowarzyszeń, związków zawodowych i organizacji obywatelskich. Wiele kampanii prowadzonych w zakresie m.in. rozwijania umiejętności pisania i czytania czy ochrony środowiska jest zależna w sposób zasadniczy od działalności wolontariatu.

  2. Dziś bardziej niż kiedykolwiek widoczna jest potrzeba rozwijania działalności wolontariuszy, między innymi ze względu na problemy globalne takie jak: zanieczyszczenie środowiska, narkomania czy HIV/AIDS oraz potrzebujące pomocy grupy społeczne. Międzynarodowa wspólnota zwraca swoją uwagę na państwa rozwijające się, a szczególnie na eliminowanie biedy, a społeczeństa obywatelskie - współpracujące z rządem i sektorem prywatnym - przejmują większą odpowiedzialność za rozwój państwa. Ta potrzeba uzewnętrzniła się w nacisku kładzionym przez światowy Szczyt Rozwoju Społecznego (World Summit for Social Development) na istotną rolę pełnioną przez nowych działaczy, szczególnie jednostki i organizacje społeczeństwa obywatelskiego, w przejmowaniu inicjatywy na szczeblu międzynarodowym, narodowym i lokalnym. Deklaracja Kopenhaska oraz Platforma Działania nawołują do wdrożenia środków i możliwości uczestniczenia w społecznych i ekonomicznych programach. Jakkolwiek wkład wolontariuszy jest szeroki, ich praca w dużej mierze nie jest dostatecznie zauważana ze względu na to, że nie przewiduje wynagrodzenia finansowego i jest często spontaniczna, nieformalna i pozbawiona organizacyjnej struktury.

  3. Gdy świat wkracza w XXI w., idea ogłoszenia IYV, którego celem jest ułatwianie aktywnego wkładu wolontariuszy i dostrzeganie ich osiągnięć, pojawiła się w trakcie narady kilku większych międzynarodowych pozarządowych organizacji, takich jak Międzynarodowe Stowarzyszenie Działalności Wolontariackiej (IAVE) mające organizacje członkowskie w ponad stu krajach, Europejskie Centrum Wolontariatu (EVC) reprezentujące dwadzieścia tysięcy stowarzyszeń wolontariackich i światowe Chrześcijańskie Stowarzyszenie Młodych Kobiet (YWCA) z dwudziestoma milionami członków na całym świecie. Po raz pierwszy ta koncepcja zrodziła się w strukturze ONZ na Forum Polityki w Japonii w 1996 w ramach programu Wolontariuszy Narodów Zjednoczonych (UNV) i Uniwersytetu Narodów Zjednoczonych (UNU). UNV w maju 1996 poddała tę koncepcję pod rozwagę Dorocznej Sesji Rady Wykonawczej jej ciała macierzystego, Programu Rozwoju Narodów Zjednoczonych (UNDP), który uznał tę propozycję za instrument promujący wolontariat. W konsekwencji Administrator UNDP skontaktował się pisemnie z 54 Stałymi Przedstawicielami Rządu ONZ, którzy są członkami Rady Gospodarczo-Społecznej ONZ (ECOSOC), odnośnie ich zainteresowania IYV. Uzgodniono, że propozycja rządu Japonii z lutego 1997 przekazana przez Sekretarza Generalnego zostanie umieszczona w programie ECOSOC w lipcu 1997. ECOSOC w rezolucji 1997/44 z 22 lipca 1997 skierowała się do Zgromadzenia Ogólnego ONZ o uznanie rezolucji obwieszczającej rok 2001 Międzynarodowym Rokiem Wolontariatu (IYV). Zgromadzenie Ogólne ONZ na 52 sesji 20 listopada 1997 w rezolucji 52/17 popartej łącznie przez 123 kraje zdecydowało przedsięwziąć działania, do których nawołuje rezolucja ECOSOC.

  4. Od kiedy poddano pod dyskusję ideę IYV 2001, daje się zauważyć rosnące poparcie z wielu stron i rządów państw rozwijających się i rozwiniętych, jak i państw stojących u progu przemian ekonomicznych, organizacji wysyłających wolontariuszy, NGOs i jednostek, a także samej organizacji ONZ. Ciała ONZ wyrażające swoje poparcie to: UNAIDS, United Nations Centre For Human Settlements (Habitat), United Nations Convention to Combat Desertification (UNCCD), United Nations Economic Commission for Europe (UNECE), United Nations Economic and Social Commission for Asia and the Pacific (ESCAP), United Nations Educational, Scientific, and Cultural Organisation (UNESCO), United Nations Children's Fund (UNICEF), United Nations Development Programme (UNDP), United Nations International Drug Control Programme (UNDCP), United Nations High Commissioner for Refugees (UNHCR), United Nations Office for Project Services (UNOPS), United Nations Research Institute for Social Development (UNRISD), International Fund for Agricultural Development (IFAD), the International Labour Organisation (ILO) and the World Food Programme (WFP).

  5. Idea IYV 2001 opiera się na założeniu, że szczególnie dzisiaj działalność wolontariuszy powinna być wykorzystywana w zmaganiu się z najbardziej niepokojącymi problemami na polu społecznym, ekonomicznym, humanitarnym i do budowania pokoju, i że potrzebnych jest coraz więcej wolontariatu. Żeby tak się stało, wymagane jest dostrzeganie na większą skalę pracy wolontariackiej i ułatwianie jej, a także szerokie promowanie takiej służby poprzez odpowiednie inicjatywy i działania - "odpowiednia praktyka" wolontariuszy daje największe efekty. Istnieje przekonanie, że uznanie IYV przez Zgromadzenie Ogólne ONZ daje cenną podstawę i stwarza pożądane okoliczności dla częstszego strategicznego wykorzystywania wkładu wolontariuszy. Podkreślono konieczność nie krótszego niż roczny okresu obchodów, udzielania pochwały bardzo zróżnicowanym formom wolontariatu w zależności od kraju i regionu, konieczność przeznaczenia określonego czasu na kształtowanie wspólnej świadomości i dojrzewanie idei wolontariatu, a także zapewniono, że IYV wykracza poza rządy i ONZ, dotycząc wszystkich sektorów społeczeństwa.

  6. IYV 2001 powinien podkreślić jeden z kluczowych atrybutów wolontariuszy - ich przekonania, że to, co globalne, bierze swój początek na poziomie lokalnym: że na przykład ekonomiczny i społeczny postęp jest nie tyle inicjowany z góry w dół, co z poziomu lokalnego i działających na tym poziomie jednostek w górę. IYV 2001 skoncentruje się na wspólnotach lokalnych, grupach mieszkańców, wioskach, mieszkańcach miast, a nie na światowym szczycie działalności wolontariackiej. To będzie głównie zależało od silnie zdecentralizowanych działań uświadamiających społeczeństwom, narodom i międzynarodowej opinii publicznej znaczenie, wartość i potencjał wkładu wolontariuszy. Nowoczesna technologia informacyjna zostanie wykorzystana dla szerokiego rozpowszechnienia tej idei. Stowarzyszenia i ich przedstawicielstwa będą zachęcane do nawiązania kontaktu z członkami na poziomie wspólnoty, która powinna inicjować i przedsiębrać działania w ramach obchodów IYV. Ta perspektywa prawdopodobnie nie tylko spotka się ze wsparciem grup funkcjonujących w ramach wspólnoty i ciał wolontariackich, wykorzystaniem ich wiedzy i mechanizmów działania, ale także powinna przekonać, że obchody IYV 2001 wymagają tylko minimalnego dodatkowego finansowania. ONZ sugeruje wykorzystywanie regularnych spotkań jako podstawy do dyskusji. Kraje dotujące zaoferowały wyodrębnienie funduszu wspomagającego, włączając w to fundusz osobowy, na udział w przygotowaniach. 

Cele Międzynarodowego Roku Wolontariatu

  1. Pierwszym celem jest zwiększenie uznania. Krajowe badania mogłyby opisywać i przedstawiać liczbowo wkład wolontariatu w narodowy dobrobyt i postęp; mogłyby być ustanowione nagrody dla najlepiej działających wolontariuszy, małych grup, wspólnot lokalnych i państwowych, prawdopodobnie także międzynarodowych organizacji pozarządowych.

  2. Drugim celem jest ułatwienie służby wolontariackiej. Każde społeczeństwo samo wie najlepiej, jak mogłoby zachęcić wolontariuszy do działania, stąd poniżej zamieszczone są przykłady działań, które mogłyby zostać wykorzystane w rozmaitych okolicznościach. Państwo mogłoby udostępnić środki edukacyjne dla działalności wolontariuszy na zasadach koncesji, aby zwiększyć umiejętności techniczne, dać bodziec do sprawnego zarządu i rachunkowości w organizacjach wolontariuszy; to dałoby pewność, że wolontariusze z uznanych organizacji mają przyznany status prawny, ubezpieczenia, ochronę socjalną na równi z innymi pracownikami; pracownicy publiczni i zatrudnieni w sektorze prywatnym mogliby uzyskać specjalne zwolnienie z wykonywania obowiązków na rzecz pracy wolontariackiej; odliczenia podatkowe mogłyby dotyczyć podatników wspierających inicjatywę społeczną; działalność w wolontariacie mogłaby pod odpowiednimi warunkami stać się alternatywą dla służby wojskowej; część środków takich jak: materiały budowlane, podręczniki, środki medyczne i fundusze - mogłaby zostać powierzona do użytku organizacjom wolontariuszy. Struktury ONZ mogłyby także zastanowić się nad dalszymi sposobami ułatwiania działalności wolontariuszy przez społeczeństwo obywatelskie, w tym wyrazić poparcie dla założenia międzynarodowych korpusów wolontariuszy do zwalczania problemów takich jak degradacja środowiska, HIV/AIDS, ochrona i promocja dziedzictwa kulturowego.

  3. Trzecim celem jest współpraca i wymiana informacji. Telewizja, radio, prasa i poczta elektroniczna mogłyby pomóc w przekazywaniu i wymianie informacji o osiągnięciach wolontariuszy, w ten sposób umożliwiając naśladowanie sprawdzonych metod działania, tak żeby wspólnota lokalna nie była zmuszona do każdorazowego planowania działań od zera. Oczywiście może być to lokalna wymiana, ale możliwa jest też na poziomie regionalnym, z państwami sąsiadującymi, a także na poziomie międzynarodowym za pomocą poczty elektronicznej.

  4. Czwartym celem jest promocja. Działalność ta mogłaby służyć otwieraniu się na potrzebę przygotowywania wolontariuszy do działania, przyciąganiu nowych chętnych do bezinteresownej pomocy innym w celu intensyfikowania działalności i stwarzania okoliczności sprzyjających tej działalności oraz zjednywaniu przychylności opinii publicznej. Może być to związane z niektórymi działaniami zasugerowanymi w punkcie 7., szczególnie jeżeli chodzi o systemy nagradzania, i w punkcie 9., jeżeli chodzi o pomoc mediów. Można by wskazać na kompetencje i profesjonalizm wolontariuszy. Można także podkreślić korzyści przynoszone społeczeństwom z ich działalności (takie jak krwiodawstwo, kampanie zwalczające analfabetyzm i ochronę środowiska).

Proces

  1. Obecnie zgodnie z własnym programem i kolejnymi rezolucjami Zgromadzenia Ogólnego i decyzjami ciała zarządzającego UNDP dotyczącymi jego roli w promowaniu idei i służby wolontariackiej UNV będzie kontynuowało zadania rozpowszechniania idei IYV 2001 i udzielało informacji Państwom Członkowskim bliżej zainteresowanych tematem. UNV nadal będzie pracowało ściśle ze strukturami organizacyjnymi ONZ jako całości, by rozwinąć praktyczne modele współpracy i zarysować konkretne obszary działalności wolontariuszy, którą wybrane instytucje mogłyby chcieć realizować razem z własnymi zadaniami i programami skupiającymi większą międzynarodową uwagę. Praca będzie przedsiębrana w celu określenia danych wyjściowych na temat wkładu wolontariuszy na poziomie państwa i procedur służących ocenie i kontynuacji IYV. Prócz wykorzystania doświadczeń minionych międzynarodowych obchodów w każdym powyższym przypadku załączone będą informacje o przyszłych międzynarodowych obchodach ustanowionych przez ECOSOC.

  2. W obrębie struktury ONZ koncepcja IYV będzie poruszana na forum wewnętrznych agend ONZ, takich jak Consultative Committee on Programme and Operational Questions (CCPOQ), gdzie będą dyskutowane takie kwestie jak potencjalna rola Stałego Koordynatora. ONZ proponuje wolontariuszom pracującym nad programami agend łączenie się z grupami lokalnych wolontariatu i włączanie ich do dyskusji na temat wolontariatu; podobnie jak przyjrzenie się sposobom, w których interwencje agendy mogłyby zapewnić poparcie środowiska dla działalności wolontariatu, angażując wolontariuszy w planowanie działań i ich wdrażanie. Te i inne koncepcje mogłyby być ułatwione dzięki przewodnim informacjom ONZ dotyczącym wkładu działalności wolontariuszy w trwały rozwój ludzkości.

  3. Z organizacyjnego punktu widzenia niektóre z kluczowych międzynarodowych organizacji pozarządowych, które inicjowały lub popierały IYV, mogłyby sformować wraz z UNV wyraziste i elastyczne mechanizmy współpracy związanej z obchodami IYV w płaszczyźnie globalnej, podczas gdy bilateralne organizacje wysyłające wolontariuszy i pracujące już ściśle z UNV Secretariat of Japanese Overseas Cooperation Volunteers (JOCV) of Japan International Cooperation Agency (JICA), the Philippines National Volunteer Service Coordinating Agency, the Peace Corps of the United States, Germany's Deutscher Entwicklungsdienst (DED) i National Service Secretariat of Ghana, mogłyby przejąć przewodnią rolę w swoich krajach. Jedną z możliwości przygotowania obchodów IYV na poziomie kraju jest połączenie prostego i nie wymagającego wielkich nakładów finansowych sposobu realizacji celów i działalności IYV z zaawansowaną analizą i oceną, które mogą być przekazywane szkołom, uczelniom i organizacjom społeczeństw obywatelskich. Inną możliwością jest działanie narodowych stowarzyszeń lub komitetów, które polegać by mogło na większym skupieniu na organizacji obchodów Międzynarodowego Dnia Wolontariatu 5 grudnia lub zainicjowaniu takich obchodów, szukaniu inicjatyw, które rozszerzą pole działania wolontariuszy w poszczególnych krajach i które obejmują całe społeczeństwa. Informacje na temat IYV 2001 są już dostępne w Internecie i oczekuje się, że powstanie grupa dyskusyjna zachęcająca do uczestnictwa.

  4. Reasumując, wielu z tych, którzy poparli ideę IYV 2001, wierzy w to, że wkład wolontariuszy może być jeszcze bardziej efektywny, niż jest w tej chwili w krajach uprzemysłowionych, rozwijających się i stojących na progu przemian ekonomicznych. Wiele grup i organizacji, które już pozytywnie odpowiedziały na koncepcję IYV, wierzy także, że w tym celu środowisko instytucjonalne jest potrzebne, jako naturalnie skłonne do pełnego wykorzystywania kreatywności i motywacji wolontariuszy, co z kolei nadaje ludzki charakter pracy ONZ i promuje pokojowe współżycie. Rok otwierający nowy wiek i millennium zdaje się być najbardziej sprzyjającym momentem do dokonania oceny osiągnięć przeszłych i  nowych bodźców do takiej działalności w przyszłości. 

Wstecz


Strona główna UNIC