Osiągnięcia Szczytu w Genewie

12 grudnia 2003 r. zakończył się w Genewie pierwszy etap Światowego Szczytu Społeczeństwa Informacyjnego. Zgromadził on 54 głowy państwa, premierów, prezydentów i wiceprezydentów oraz 83 ministrów i wiceministrów ze 176 krajów. Uczestnicy przyjęli Deklarację Zasad - będącą wspólną wizją kreowania społeczeństwa informacyjnego - oraz Plan Działań określający środki do realizacji tej wizji. Oba dokumenty wskazują na konieczność zapewnienia krajom słabo rozwiniętym technologicznie dostępu do technologii informacyjnych i komunikacyjnych (information and communication technologies - ICT).

Deklaracja Zasad (Declaration of Principles)

Deklaracja Zasad, zatytułowana "Budowanie społeczeństwa informacyjnego: globalne wyzwanie w nowym tysiącleciu", stanowi wspólne zobowiązanie uczestników Szczytu do budowy społeczeństwa informacyjnego, zorientowanego na rozwój, spójnego oraz uwzględniającego potrzeby każdego człowieka.

Deklaracja podkreśla, że promowanie zrównoważonego rozwoju oraz poprawa warunków życia jednostek i społeczności powinny opierać się na zasadach zawartych w Karcie Narodów Zjednoczonych oraz Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka. Prawdziwe wyzwanie stanowi umiejętne wykorzystanie potencjału ICT do realizacji Milenijnych Celów Rozwoju.

W Deklaracji Zasad uczestnicy Szczytu zobowiązali się do:

• zapewnienia powszechnego, równego i przystępnego cenowo dostępu do infrastruktury i usług ICT poprzez usuwanie przeszkód w uzyskiwaniu informacji, ułatwianie dostępu do publicznych domen oraz poszerzanie wiedzy na temat możliwości oprogramowania komputerowego
• ochrony wolności słowa i wyrażania opinii oraz zapewnienia niezależności i zróżnicowanych środków masowego przekazu
• uznania prawa jednostki do wolnego i pełnego rozwoju, ograniczonego tylko w celu ochrony praw innych obywateli, zapewnienia porządku publicznego oraz przestrzegania zasad moralnych
• podkreślenia roli kobiet w tworzeniu społeczeństwa informacyjnego i umożliwienia im równego dostępu do ICT
• zwrócenia szczególnej uwagi na potrzeby ludzi starszych, biednych, niepełnosprawnych oraz zepchniętych na margines społeczeństwa
• zwiększenia ochrony danych osobowych oraz bezpieczeństwa przesyłania informacji
• ochrony prawa własności intelektualnej, będącego źródłem innowacji i kreatywności w procesie tworzenia społeczeństwa informacyjnego
• pozostawienia zarządzania Internetem w gestii poszczególnych państw, jednocześnie podkreślając istotne znaczenie współpracy między rządami, sektorem prywatnym, organizacjami międzyrządowymi i społeczeństwem obywatelskim w zapewnianiu dostępu do ICT
• propagowania oraz ochrony różnorodności językowej i kulturowej w Internecie

Plan Działań (Plan of Action)

Dokument ten zawiera zapowiedź konkretnych działań zmierzających do osiągnięcia celów rozwoju, pokonania przepaści cyfrowej oraz realizacji wspólnej wizji kreowania globalnego społeczeństwa informacyjnego, zawartej w Deklaracji Zasad. W Planie akcentuje się istotne znaczenie rządów, sektora prywatnego oraz społeczeństwa obywatelskiego w procesie tworzenia i rozwoju wszechstronnych, nowoczesnych e-strategii. Międzynarodowe i regionalne instytucje również odegrają ważną rolę w procesie wykorzystywania ICT do rozwoju, udostępniając zasoby niezbędne do budowy społeczeństwa informacyjnego i oceny jego postępów.

Plan Działań wymienia szereg celów do zrealizowania do roku 2015:

• dostęp do ICT mają uzyskać: obszary pozamiejskie, uniwersytety, szkoły podstawowe i średnie, ośrodki naukowe i badawcze, biblioteki publiczne, muzea, ośrodki kulturalne, urzędy pocztowe i archiwa oraz władze szczebla lokalnego i centralnego (te ostatnie otrzymają swoje strony internetowe i adresy mailowe)
• wszystkie szkoły uwzględnią w programach nauczania specyfikę społeczeństwa informacyjnego
• wszyscy ludzie będą mieli dostęp do radia i telewizji
• strony internetowe mają być dostępne we wszystkich językach świata
• ponad połowa populacji na świecie ma uzyskać dostęp do usług ICT

Do 2005 r. mają zostać zrealizowane następujące działania:

• wszystkie kraje stworzą narodowe e-strategie, z uwzględnieniem różnic między państwami oraz specjalnych potrzeb ludzi starszych, niepełnosprawnych, dzieci, szczególnie tych zepchniętych na margines społeczeństwa
• każdy kraj utworzy co najmniej jedno Publiczne / Prywatne Partnerstwo (Public / Private Partnership - PPP) lub Partnerstwo Wielosektorowe (Multi - Sector Partnership - MSP) jako platformę przyszłych działań
• organizacje międzynarodowe i instytucje finansowe stworzą własne strategie wykorzystania ICT do zrównoważonego rozwoju

W Planie Działań zawarte są ponadto zalecenia dla rządów, by uwzględniły one technologie informacyjne i komunikacyjne w swoich programach nauczania i zapewniły kobietom i dziewczynkom równe szanse dostępu do nich. By przyczynić się do budowy zaufania i bezpieczeństwa użytkowania ICT, rządy, we współpracy z sektorem prywatnym, powinny zapobiegać, wykrywać oraz zwalczać przestępstwa komputerowe i złe wykorzystanie ICT.

Rządy powinny również ułatwiać dostęp do wiedzy medycznej w celu poprawy jakości badań lekarskich i programów informacyjnych dotyczących zapobiegania HIV/AIDS, malarii oraz gruźlicy. Ponadto, państwa powinny tworzyć oraz przeprowadzać inicjatywy oparte na ICT, służące niesieniu pomocy medycznej i humanitarnej.

Rządy mają także wspierać, chronić, promować oraz rozpowszechniać kulturową i językową różnorodność w nowym społeczeństwie informacyjnym.

Plan Działań wzywa Sekretarza Generalnego ONZ, by do roku 2005 powołał on specjalną grupę roboczą zarządzającą Internetem. Powinna ona:

• stworzyć roboczą definicję zarządzania Internetem
• zidentyfikować dziedziny polityki państw związane z ICT
• wskazać rolę i obowiązki rządów, międzynarodowych i międzyrządowych organizacji, sektora prywatnego oraz społeczeństwa obywatelskiego krajów rozwijających się i rozwiniętych
• przygotować raport zawierający sprawozdanie z dotychczasowych postępów

Więcej informacji na temat Deklaracji Zasad i Planu Działań znajduje się na stronie:

The World Summit on the Information Society, Geneva 10 - 12 December 2003

Proces przygotowawczy do Szczytu w Tunisie rozpocznie się w pierwszej połowie 2004 r. Jego uczestnicy skupią się na: opracowaniu dokumentów końcowych opartych na ustaleniach Szczytu w Genewie, uzupełnieniu i wprowadzeniu w życie genewskiego Planu Działań na szczeblu krajowym, regionalnym i międzynarodowym.

Inicjatywy Szczytu

Największym osiągnięciem Szczytu jest ponadnarodowy konsensus w sprawie przyjęcia Deklaracji Zasad i Planu Działań. Najtrudniejszy punkt w negocjacjach stanowiła kwestia zarządzania Internetem i finansowanie inwestycji ICT w krajach słabo rozwiniętych technologicznie. Ten temat będzie przedmiotem dalszych rozmów podczas drugiego etapu Szczytu w Tunisie w 2005 r.

W sprawie pomocy finansowej dla państw pozbawionych dostatecznego dostępu do ICT zostanie powołana grupa robocza. Do końca 2004 r. sporządzi ona sprawozdanie ze skuteczności istniejących mechanizmów finansowania oraz zbada możliwości działania Funduszu "Solidarności Cyfrowej", który ma zostać powołany w drugim etapie Szczytu w Tunisie. Fundusz ten stworzy finansowe i techniczne warunki w celu włączenia wszystkich ludzi do tworzącego się społeczeństwa informacyjnego. Podczas pierwszego etapu Szczytu przedstawiciele władz miasta Genewy, Lyonu oraz rząd Senegalu przeznaczyły milion euro na finansowanie technologii informacyjnych w krajach rozwijających się. Suma ta stanowić będzie trzy pierwsze wpłaty do Funduszu "Solidarności Cyfrowej".

Podczas Szczytu w Genewie doszło również do podpisania umowy między Wysokim Komisarzem ds. Uchodźców i firmą Microsoft, zapewniającej uchodźcom przebywającym w Kenii i Rosji szkolenia w zakresie obsługi komputera.

Microsoft, przy współpracy z UNDP, zrealizuje 5 - letni program o wartości miliarda dolarów, który przyczyni się do ułatwienia krajom słabiej rozwiniętym dostępu do ICT. Kolejną inicjatywą ogłoszoną w celu ograniczenia przepaści cyfrowej jest projekt " Bhutan E - Poczta" (Bhutan E - Post). Szybsza, tańsza i bezpieczniejsza komunikacja między odległymi od siebie, górzystymi terenami Bhutanu stanie się możliwa dzięki rządowi indyjskiemu. Umożliwi on Bhutanowi korzystanie z elektronicznych usług pocztowych poprzez wartą 400 tys. USD sieć satelitów oraz system paneli przetwarzających energię słoneczną. Przy tym projekcie współpracować będą: ITU, Bhutan Telecom and Post, Worldsace and Encore India.

Na Szczycie w Genewie podjęto również nowe przedsięwzięcie - Inicjatywę Światowych e-Szkół i Społeczności (Global e - Schools and Communities Initiative - GeSCI). Ma ono zapewnić tysiącom szkół i obszarom pozamiejskim dostęp do Internetu poprzez rozwój technologii informacyjnych, a tym samym pomóc 370 milionom dzieci, które nie mogą uczęszczać do szkół.

Firma Cisco i ITU podpisały list intencyjny (Memorandum of Understanding) umożliwiający otwarcie w krajach rozwijających się 20 Ośrodków Szkolenia w zakresie Internetu (Internet Training Centres).

Hewlett - Packard zwrócił szczególną uwagę na konieczność walki z analfabetyzmem. W tym celu planuje wypuścić na rynek serię tańszych produktów. Pozwoli to, na przykład, zastąpić teksty pisane ręcznie przekazem elektronicznym.

Sekretarz Generalny Międzynarodowego Związku Telekomunikacyjnego (International Telecommunication Union - ITU), Yoshio Utsumi, zauważył, że Szczyt w Genewie stanowi dopiero początek długiego i złożonego procesu. Przyznał: "Telefony nie nakarmią głodnych, komputery nie zastąpią książek... Jednakże ICT mogą zostać efektywnie wykorzystane jako narzędzie do zwalczania problemów globalnych. Wyzwania pojawiające się w takich obszarach jak: zarządzanie Internetem, dostęp, inwestycje, bezpieczeństwo, prawo własności intelektualnej oraz prywatność - wymagają nowego zaangażowania we współpracę, jeśli mamy odnieść pełne korzyści ze społeczeństwa informacyjnego".