UNIC Warsaw

Misje pokojowe ONZ

UNTSO

Organizacja NZ ds. Nadzorowania Rozejmu

United Nations Truce Supervision Organization

Miejsce działań: Bliski Wschód

„Maszyny pokoju” służące Organizacji ds. Nadzorowania Rozejmu w Palestynie, 1 maja 1959 r.
„Maszyny pokoju” służące Organizacji ds. Nadzorowania Rozejmu w Palestynie, 1 maja 1959 r.

Organizacja Narodów Zjednoczonych od początku swojego istnienia wykazywała szczególne zainteresowanie sytuacją na Bliskim Wschodzie. Efektem jej działań było powołanie w 1948 roku Organizacji ds. Nadzorowania Rozejmu, pierwszej w historii operacji pokojowej ustanowionej przez ONZ. Na podstawie rezolucji Rady Bezpieczeństwa ONZ S/RES/50 z 29 maja 1948 roku obserwatorzy wojskowi UNTSO zajęli pozycje na Bliskim Wschodzie w celu monitorowania zawieszenia broni, zapobiegania incydentom, nadzorowania porozumień rozejmowych oraz współpracy z pozostałymi misjami pokojowymi działającymi w regionie.

Tło konfliktu

W listopadzie 1947 roku Zgromadzenie Ogólne ONZ zaaprobowało plan przewidujący podział terytorium Palestyny na dwa państwa: arabskie i żydowskie, a także przekazanie społeczności międzynarodowej kontroli nad Jerozolimą. Plan ten został jednak odrzucony przez Palestyńczyków i państwa arabskie. 14 maja 1948 roku Brytyjczycy zrzekli się swojego mandatu nad terytorium Palestyny. Tego samego dnia proklamowano powstanie Izraela, co spowodowało wybuch otwartego konfliktu między nowym państwem a krajami arabskimi. 29 maja 1948 roku Rada Bezpieczeństwa w rezolucji nr 50 (1948) wezwała do zaprzestania działań wojennych w Palestynie i zadecydowała, iż rozejm ma być nadzorowany przez mediatora ONZ i obserwatorów wojskowych. Pierwsza grupa obserwatorów w ramach Organizacji ds. Nadzorowania Rozejmu przybyła w czerwcu 1948 roku. W 1949 roku, w wyniku podpisania przez zwaśnione strony zawieszenia broni, Rada Bezpieczeństwa przyjęła rezolucję 73 (1949), na mocy której UNTSO miała nadzorować wypełnianie porozumienia rozejmowego pomiędzy Izraelem a sąsiednimi państwami arabskimi: Egiptem, Jordanią, Libanem i Syrią.

UNTSO  w Jordanii, 1 maja 1959 r.
UNTSO w Jordanii, 1 maja 1959 r.

Konflikty mające miejsce na Bliskim Wschodzie w latach 1956, 1967 i 1973 nie zmieniły zadań postawionych przed obserwatorami UNTSO, a mandat misji był jedynie dostosowywany do zmieniających się okoliczności. UNTSO posiada zdolność natychmiastowej formacji jednostek, które na polecenie Rady Bezpieczeństwa mogą rozpocząć inne operacje utrzymania pokoju w każdym rejonie świata. Umiejętność szybkiego rozmieszczenia obserwatorów jest największym wsparciem misji UNTSO dla budowania pokoju na świecie.

Obecnie Organizacja NZ ds. Nadzorowania Rozejmu współpracuje z siłami pokojowymi ONZ rozmieszczonymi w regionie Bliskiego Wschodu: UNDOF na Wzgórzach Golan i UNIFIL w Libanie, a także stacjonuje na Półwyspie Synaj.

Punkt obserwacyjny UNTSO na Wzgórzach Golan, 25 kwietnia 1973 r.
Punkt obserwacyjny UNTSO na Wzgórzach Golan, 25 kwietnia 1973 r.

Mandat UNTSO obejmuje:

  • pomoc mediatorom NZ oraz Komisji Rozjemczej w nadzorowaniu przestrzegania rozejmu w Palestynie,
  • nadzorowanie wypełniania porozumienia rozejmowego z 1949 roku pomiędzy Izraelem a Egiptem, Jordanią, Libanem i Syrią,
  • obserwacja zawieszenia broni w rejonie Kanału Sueskiego i Wzgórz Golan, kończącego wojnę arabsko-izraelską w 1967 roku,
  • wsparcie Tymczasowych Sił Zbrojnych Organizacji Narodów Zjednoczonych w Libanie (UNFIL) oraz Sił Narodów Zjednoczonych ds. Nadzoru Rozdzielenia Wojsk na Wzgórzach Golan (UNDOF).
Zobacz również:

United Nations Truce Supervision Organization
http://www.un.org/en/peacekeeping/missions/untso/

United Nations Truce Supervision Organization
http://untso.unmissions.org/